پايان نامه اثربخشی آموزش هوش هيجانی بر روی انگيزش شغلی و فرسودگی شغلی كاركنان

توضیحات محصول

چكيده:....................................................................................................................................... 1

فصل1) کلیات پژوهش

1-1مقدمه:................................................................................................................................. 3

1-2بیان مساله:........................................................................................................................... 5

1-3 اهمیت وضرورت تحقیق:..................................................................................................... 8

1-4- اهداف پژوهش:................................................................................................................ 9

1-4-1هدف کلی:  .................................................................................................................... 9

1-4-2اهداف فرعی:................................................................................................................... 9

1-5- سؤالات تحقیق:................................................................................................................. 9

1-6 فرضيه هاي تحقيق.............................................................................................................. 9

1-7 متغيير هاي تحقيق.............................................................................................................. 10

1-8 تعريف مفاهيم و اصطلاحات  ............................................................................................. 10

1-8-1 هوش هیجانی................................................................................................................................ 10

1-8-2 انگیزش شغلی............................................................................................................................... 10

1-8-3 فرسودگی شغلی........................................................................................................................... 10

1-9تعاریف عملیاتی : ............................................................................................................. 10

1-9-1هوش هیجانی ................................................................................................................................10

1-9-2انگیزش شغلی.................................................................................................................................11

1-9-3فرسودگی شغلی.............................................................................................................................11

فصل2) ادبیات و پیشینه پژوهش

2-1 مقدمه:.............................................................................................................................. 13

2-1-1 هوش : ...................................................................................................................... 13

2-2 مغز ورابطه آن باهيجانات:................................................................................................. 14

2-3  قلب  ورابطه آن باهيجانات:............................................................................................. 15

2-4 تعريف هوش هيجاني:...................................................................................................... 15

2-4-1تعاریف متعدد از هوش هیجانی...................................................................................... 19

2-4-1-1سالوی و مایر.......................................................................................................... 19

2-4-1-2 گلمن..................................................................................................................... 19

2-4-1-3 بار-آن.................................................................................................................... 19

2-4-1-4 سینگر..................................................................................................................... 20

2-4-2 تاریخچه هوش هیجانی................................................................................................ 20

2-4-3چند نظریه در مورد هوش هیجانی.................................................................................. 21

2-4-3-1 سالوی مایر............................................................................................................. 21

2-4-3-2 گلمن..................................................................................................................... 22

2-4-3-3 بار-آن.................................................................................................................... 22

2-4-4 مولفه های دیگری از هوش هیجانی............................................................................... 24

2-4-4-1 خودآگاهی.............................................................................................................. 24

2-4-4-2 خودگردانی............................................................................................................. 24

2-4-4-3 انگیزش.................................................................................................................. 25

2-4-4-4 همدلی.................................................................................................................... 25

2-4-4-5 مهارتهای اجتماعی................................................................................................... 25

2-5 هوش هيجاني و رابطه آن با هویت :.................................................................................. 25

2-6 تعریف انگیزش شغلی...................................................................................................... 26

2-6-1 تاریخچه انگیزش شغلی............................................................................................... 28

2-6-2 خواص اساسی انگیزه ها............................................................................................... 28

2-7 فرسودگی شغلی : ........................................................................................................... 32

2-7-1 عوامل زمینه ساز و مرتبط با فرسودگی شغلی :................................................................ 37

2-7-1-1تعارض نقش:............................................................................................................ 37

2-7-1-2 ابهام نقش:.............................................................................................................. 37

2-7-1-3 ازدیاد نقش:............................................................................................................ 38

2-7-2 عوارض و اثرات فرسودگی شغلی:................................................................................. 40

2-7-3 تاریخچه فرسودگی شغلی............................................................................................. 41

2-7-3-1 عوامل محیطی...........................................................................................................................41

2-7-3-2 عوامل فردی..............................................................................................................................41

2-7-3-3 عوامل سازمانی..........................................................................................................................42

2-8 ساختار سه بعدی قرسودگی شغلی :..................................................................................................43

2-8-1 خستگی عاطفی..............................................................................................................................43

2-8-2 مسخ شخصیت...............................................................................................................................43

2-8-3 احساس عدم موفقیت فردی...........................................................................................................43

2-9پیشینه پژوهش: .............................................................................................................. ...45

2-9-1 در ایران : .................................................................................................................... 45

2-9-2 در خارج از كشور:........................................................................................................ 49

فصل 3) روش انجام تحقیق

1-3 طرح پژوهش:.................................................................................................................. 52

2-3  جامعه نمونه و روش نمونه گیری:..................................................................................... 52

3-3روش اجرا:........................................................................................................................ 52

3-4ابزار گردآوری داده ها:....................................................................................................... 52

3-4-1 هوش هیجانی.............................................................................................................................52

3-4-1-1 حل مساله:.............................................................................................................................53

3-4-1-2 خوشبختی: .......................................................................................................................... 53

3-4-1-3 استقلال: .............................................................................................................................. 53

3-4-1-4تحمل فشار روانی: ............................................................................................................... 53

3-4-1-5 خودشکوفایی: ..................................................................................................................... 53

3-4-1-6 خودآگاهی: .......................................................................................................................... 53

3-4-1-7 واقع گرایی: ......................................................................................................................... 53

3-4-1-8 روابط بین فردی: ................................................................................................................ 53

3-4-1-9 خوش بینی: ...........................................................................................................................53

3-4-1-10 عزت نفس: .........................................................................................................................53

3-4-1-11 کنترل خشم: ..................................................................................................................... 53

3-4-1-12 انعطاف پذیری: ................................................................................................................. 53

3-4-1-13 مسئولیت پذیری: ............................................................................................................... 53

3-4-1-14 همدلی: ................................................................................................................................ 53

3-4-1-15 خودابرازی: ....................................................................................................................... 53

3-4-2 انگیزش شغلی ............................................................................................................................ 53

3-4-2-1 انگیزش فرایند ذاتی. ............................................................................................................ 53

3-4-2-2 انگیزش ابزاری..................................................................................................................... 54

3-4-2-3 انگیزش احساس رضایت درونی.......................................................................................... 54

3-4-2-4 انگیزش احساس رضایت بیرونی.......................................................................................... 54

3-4-2-5 انگیزش اهداف باطنی........................................................................................................... 54

3-4-3 فرسودگی شغلی...........................................................................................................................54

3-5 محتوای جلسات: .............................................................................................................................57

3-5-1 جلسه اول..................................................................................................................................... 57

3-5-2 جلسه دوم..................................................................................................................................... 57

3-5-3 جلسه سوم.................................................................................................................................... 57

3-5-4 جلسه چهارم.................................................................................................................................. 57

3-5-5 جلسه پنجم....................................................................................................................................58

3-5-6 جلسه ششم.................................................................................................................................... 58

3-5-7 جلسه هفتم..................................................................................................................................... 58

3-5-8 جلسه هشتم....................................................................................................................................58

فصل 4) تجزيه  و تحليل داده ها

1-4کلیات:.............................................................................................................................. 60

2-4- آمار توصیفی متغیرهاي تحقیق.......................................................................................... 60

3-4- آزمون­کولموگراف-اسمیرنوف (K-S):................................................................................ 61

4-4 آزمون فرضیات تحقیق:..................................................................................................... 62

4-5 تحليل داده ها:.................................................................................................................. 62

4-6 فرضیه اول: ..................................................................................................................... 63

4-7 فرضیه دوم:...................................................................................................................... 64

4-8 فرضیه سوم:..................................................................................................................... 65

فصل 5) نتیجه گیری وپیشنهادات

5-1 کلیات:............................................................................................................................. 67

5-2  جمع بندی وارائه نتایج تحقیق.......................................................................................... 67

5-3 نتیجه گیری وبحث حاصل از بررسی فرضیات.................................................................... 67

3-5-1 آموزش هوش هیجانی بر روی نمرات هوش هیجانی تاثیر دارد......................................... 67

3-5-2 آموزش هوش هیجانی بر روی نمرات انگیزش شغلی تاثیردارد......................................... 68

3-5-3  آموزش هوش هیجانی بر روی نمرات فرسودگی شغلی تاثیردارد..................................... 70

4-5- محدودیت های پروژه..................................................................................................... 71

4-5-1- محدودیت های خارج از کنترل محقق.......................................................................... 71

4-5-2 محدودیت های در کنترل محقق..................................................................................... 72

5-5 پیشنهادهای مرتبط با یافته های پژوهش:............................................................................. 72

• پیشنهاداتی به محققان بعدی:........................................................................................ 73

فهرست منابع:.......................................................................................................................... 74

پیوست و ضمائم:

1-طرح درس جلسات...............................................................................................................................79

• جلسه اول.....................................................................................................................................79


• جلسه دوم.....................................................................................................................................79


• جلسه سوم....................................................................................................................................80


• جلسه چهارم.................................................................................................................................. 80


• جلسه پنجم...................................................................................................................................81


• جلسه ششم...................................................................................................................................81


• جلسه هفتم....................................................................................................................................82


• جلسه هشتم...................................................................................................................................82

2-پرسشنامه هوش هیجانی....................................................................................................... 83

3- پرسشنامه انگیزش شغلی..................................................................................................... 87

4- پرسشنامه فرسودگی شغلی.................................................................................................. 89

5- طرح درس جلسه مثبت اندیشی

چکیده انگلیسی....................................................................................................................... 91

 

فهرست جداول:

 

جدول 4-2-1......................................................................................................................... 60

جدول4-5-1........................................................................................................................... 62

جدول4-6-1........................................................................................................................... 63

جدول4-7-1......................................................................................................................... 64

جدول4-8-1........................................................................................................................... 65

 

چكيده

پژوهش حاضر از جمله پژوهشهاي آزمايشي باطرح پيش آزمون –پس آزمون با گروه آزمايش و كنترل است كه به منظور اثربخشي آموزش هوش هيجاني برانگيزش شغلي و فرسودگي شغلي كارمندان ماما و بهداشت خانواده انجام شده است.

فرضيه هاي تحقيق اين بودند كه آموزش هاي هوش هيجاني بر روي هوش هيجاني افراد و افزايش انگيزش شغلي و كاهش فرسودگي شغلي تاثير دارد. جامعه  ماما و كاردان بهداشت خانواده مشغول در مركز بهداشت گرگان مي باشد. نمونه از طريق اجراي پيش آزمون در جامعه به صورت تصادفي  افراد انتخاب شدند.60نفر از افراداز طريق همتا كردن به دوگروه 30نفره آزمايش و كنترل تقسيم شدند. در طي چند جلسه آموزشي انواع مولفه هاي هوش هيجاني به كارمندان آموزش داده شد ودر مرحله آخر پس آزمون در بين هردوگروه توزيع شد و از طريق آزمون (t) مستقل محاسبه شدند.

نتيجه:به طور كلي نتايج به دست آمده در اين تحقيق تاثير آموزش هوش هيجاني را تاييد مي كند.

 

فصل اول

کلیات

 

 

1-1مقدمه

عصری که درآن زندگی می کنیم، عصری جدید از دستاوردهای عظیم علمی و تکنولوژی، عصر پیشرفت می باشد.براین مبنا در چنین شرایطی تغییروتحولات عمیقی در زندگی افرادو اشتغال آنها به وجود می آید. امروزه سازمان ها برای رسیدن به اهداف و برنامه های خود در صددند تا راهکارهایی جهت سازگاری مطلوب کارکنان خود با چنین تغییرات عظیمی به وجود آورند. توسعه ملی و توسعه بخش های اقتصادی واجتماعی کشور جزبا کمک نیروی انسانی کارآمد وکارآفرین که بتواند برمشکلات و موانع راه غلبه کند.میسر نمی باشد. نیروی انسانی مجرب و ماهر اهرم رشدوتوسعه ملی است.

امروزه در محیط کاری توانایی انجام کارها به وضوح یک ضرورت پیش شرط است که بعضی از افراد به خوبی از عهده آن برآمده، برخی دیگر قادر به انجام آن نیستند. اگر کارکنان احساس کنند تحت استرس و فشار کاری وفرهنگ ناسالم قرار دارند دچار مشکلات قانونی روانی و مالی می گردند، پس مرتکب اشتباهات فاحش می شوند. مامی دانيم که اشتباهات،  بخشی از فرایند یادگیری محسوب می شوند، امانمی توانیم اشتباهات بزرگ وخطرآفرین راادامه دهیم.وقوع این اشتباهات می تواند ناشی از حواس پرتی،  و ضعف تصمیم گیری ویاروش های غلط و نامناسب حل مسئله باشد.از آنجا که در عصر حاضر توانمندی های صرفاً عقلانی، دیگر نمی توانند پیش بینی کننده خوبی برای موفقیت در کار و زندگی باشند، به نظر می رسد هوش هیجانی پیش بینی کننده خوبی برای موفقیت درموقعیت های شغلی باشد. هوش هیجانی می تواند فرد را در مقابله با استرس ناشی از کار و شرایط محیط کارو حل مشکلات کاری با بالا بردن توان سازگاری با محیط یاری دهد. هوش هیجانی به معنی شناخت عواطف خود و دیگران است، تابتوانیم براساس آن رفتارهای مبتنی براخلاق توام با وجدان اجتماعی داشته باشیم. افرادباهوش هیجانی بالامی توانند موازنه منطقی میان عقل و وعواطف به وجود آورند. به دلیل خودشناسی بالا، این افراد همیشه دارای اعتماد به نفس قوی هستند. افرادی که به عالی ترین مدارج شغلی می رسند علاوه بر برخورداری از مهارت های فنی وحرفه ای،  افرادی خوشرو و منعطف و خوش بین هستند. پس برای موفقیت در کار به چیزی بیشتر از مهارتهای حرفه ای نیاز داریم. هوش هیجانی توانایی مهار احساسات منفی مانند خشم و تردید را نیز دارد وبیشتر برجنبه مثبت احساسات تاکید دارد.احتمال می رود. هوش هیجانی بر بسیاری از رفتارهای رابطه ای، رفتارهای گروهی و تصمیم های سازمانی تاثیرگذار باشد. برخورداری سازمانها از کارکنان باهوش هیجانی بالا در محیط های کاری یک مزیت است و می تواند منجر به بهبودارتباطات و کاهش تعارضات در محیط کار گردد. تنش در محیط کار اهداف سازمان را در معرض آسیب های جدی قرار می دهد. عامل بروز استرس و تنش در کارکنان را نمی توان به رفتارنامناسب رؤسا نسبت داد، بدیهی است  افرادبا هوش هیجانی بالا، بهتر می توانندبا استرس های زندگی مقابله کنند، توان فرد یک مولفه ضروری برای تغییر در محیط کار است. هرکشوری جهت ارتقاء سلامت ملت خود به پرستاران و روان شناسان و پزشکان و کارمندان سالم و باانگیزه و کارآمدنیاز دارد. از این رو تعیین و تشخیص و بررسی عوامل انگیزش شغلی این قشر باید به طور خاص مورد نظر دست اندرکاران و برنامه ریزان قرار گیرد، تا با فراهم کردن عوامل انگیزش شناخته شده به کمیت و کیفیت بازدهی کاری آنها افزوده شده، از اتلاف وقت و انرژی جلوگیری بعمل آید، تا از طریق افزایش بهره وری آنان در نهایت جامعه سالم تر و پویاترو بانشاط تر باشیم. انگیزش یکی از پیچیده ترین موضوعات در رفتار سازمانی است که نویسندگان مدیریت تعاریف مختلفی از آن بعمل آورده اند. انگیزش عبارت است از مجموعه ای از نیروها که موجب می شود فرد به روش خاصی رفتار کند. انگیزش به درجه ای از آمادگی  یک ارگانیسم اشاره داردو برای تعقیب تعدادی از اهداف طراحی شده است. (موخی، اچ، آربه نقل از علی شفیع زاده1381). فرایندتحریک وپشتیبانی از رفتار هدف مدار را انگیزش می گویند: انگیزش افراد، وابسته به شدت انگیزاننده هاست. انگیزه عاملی است که موجود زنده را به فعالیتهای مختلف وصرف انرژی در سطوح متفاوت وادار می کند؛ در عمل انگیزه ها نیرو های درونی فرد هستند که اورا به طور آشکار به فعالیت خاصی وامی دارند؛ انگیزه از لحاظ تاثیرش در رفتار به هدفی متوجه است؛ به عبارت دیگر انگیزه، انگیزاننده های [چرایی]رفتار و رفتارها نیز هدف گرا هستند، علاوه برآن هدف ها خارج ازافراد قراردارند. ازطرف دیگر مهمترین منبع هرسازمانی نیروی انسانی آن است. از جمله این سازمان ها وزارت بهداشت است. همچنین با آگاهی از موضوع انگیزش و هیجان می توانیم دانش نظری و عملی خود را در موقعیت های مختلف افزایش دهیم وبه طور کارآمد و موثر باخود، محیط، ودیگران تعامل برقرار کنیم. چون آشنایی با انگیزش و هیجان کمک می کند که بتوانیم زندگی خود و دیگران را بهبود بخشیم، پس ارزش آن را دارد که برای آن وقت صرف کنیم، از آن شاد شویم و از این قبیل مربوط می شود.

1- 2 بیان مساله

امروزه، بخش بهداشت ودرمان به دلیل ارتباط مستقیم با سلامتی انسان ها یکی از مهم تر ین حوزه های توسعه پایدار در جوامع بشری به شمار می رود تحقق این امر نیازمند وجود کارمندان سالم شاداب وبا انگیزه کاری بالا می باشد. ازجمله کارمندان این بخش، کارمندان مراکز بهداشتی درمانی هستند. اکثریت این افراد در ابتدای شروع به کار خود بسیار دلسوز و مهربان و علاقه مند وبا انگیزه بالا می باشند. امامعمولاًپس از چندسال کارکردن و مواجه شدن باانبوهی از مشکلات و استرس های شغلی در محیط کار احساس خستگی کرده و انگیزه خود را از دست می دهند وحتی مایل هستند از کارخود کناره گیری نمایند. ازآنجاكه مهمترين منبع هرسازماني نيروي انساني آن مي باشد، بايد به اين امر توجه كافي صورت پذيرد كه در دهه هاي اخير توجه به استرس هاي شغلي و مطالعه آن گسترش فراوان يافته است، تا باشناخت منابع و عوامل زمينه ساز فرسودگي شغلي بتوانند باآموزش هوش هيجاني به افزايش اثربخشي فعاليتهاي افرد در سازمان بيفزايند وسنگ زيربناي سلامتي بيشتر و بهزيستي را بنا نهند.(زارع،1382به نقل از غلامي 1382)

1-3 اهمیت وضرورت تحقیق

مطالعه انگيزش شغلي كوششي براي شناخت و پاسخ به چراهاي رفتار است. اينكه چرا بعضي از كارمندان با ميل و رغبت كارخود را انجام مي دهند و كارمند ديگري براي انجام دادن حداقل كار بايد تحت فشار قرار گيرداز مباحث انگيزش است. وازآنجاییکه انگیزش شغلی دربهره وری وسلامت فردی و اجتماعی بسیار تاثیرگذار است ومی تواند عامل بقاو برپایی جامعه صنعتی يا نهادهاو ادارات و کارخانجات و... شودو همچنين از مباحث اساسي سازمان، مديريت و به ويژه در بحث بهداشت و درمان مي باشد برآن شدیم که هوش هیجانی را دخیل در این امر نماییم. براساس تحقيقات انجام شده كاركنان حرف خدمات اجتماعي از اولين كانديداهاي فرسودگي شغلي محسوب مي شوند. محققين اين مساله را ناشي از مواجه هرروزه اين افراد باشرايط استرس و فقدان شرايط مثبت در محيط كار مي دانند، لذا پرستاران و روان شناسان، مشاوران جزو افرادي هستند كه در معرض فرسودگي شغلي قرار مي گيرند. (كيفدرو همكاران، 2000به نقل از غلامي 1382).

1-4  اهداف پژوهش

1-4-1 هدف کلی:

اثربخشی آموزش هوش هیجانی  بر روی انگیزش شغلی وفرسودگی شغلی  کارمندان بهداشت خانواده ومامای  مرکزبهداشت گرگان در سال1392

1-4-2 اهداف فرعی

1- اثربخشي آموزش هوش هیجانی بر روی افزایش  انگیزش شغلی كارمندان بهداشت خانواده و ماماي  مرکز بهداشت گرگان

2- اثربخشي آموزش هوش هیجانی بر روی کاهش  فرسودگی شغلی  كارمندان بهداشت خانواده و ماماي  مرکز بهداشت گرگان

1-5  سؤالات تحقیق

1- آیا آموزش هوش هیجانی بر روی نمرات هوش هیجانی كارمندان بهداشت خانواده و مامااثردارد؟

2-  آیا آموزش هوش هیجانی برانگیزش شغلی کارمندان بهداشت خانواده و ماما اثر دارد؟

3- آیا آموزش هوش هیجانی بر فرسودگی شغلی  کارمندان بهداشت خانواده و ماما اثر دارد؟

1-6 فرضيه هاي تحقيق

1-  آموزش هوش هیجانی بر روی نمرات هوش هیجانی كارمندان بهداشت خانواده و ماما اثر دارد.

2-  آموزش هوش هیجانی برانگیزش شغلی  کارمندان بهداشت خانواده و ماما اثر دارد.

3-  آموزش هوش هیجانی بر فرسودگی شغلی کارمندان بهداشت خانواده و ماما اثر دارد.

 

 

1-7 متغيير هاي تحقيق

1- متغیر مستقل: هوش هیجانی

2-   متغیر های وابسته: انگیزش شغلی، فرسودگی شغلی

-  طرح پژوهشی: این طرح تحقیقاتی به صورت مداخله ای (آزمایشی)می باشد.گروه های آزمایشی به دودسته کنترل و آزمایش تقسیم می شوند.

-  جامعه: کاردانان  بهداشت خانواده و کارشناسان مامایی و نمونه براساس سنجش از طریق پرسشنامه انتخاب می گردد.

1-8 تعاریف نظری

1-8-1 هوش هیجانی : از نظر گلمن  هوش هیجانی توانائی درک وتوصیف ، دریافت و کنترل هیجانات است. (حسن زاده1390)

1-8-2 انگیزش شغلی: عبارت است از اشتياق و علاقه نسبت به انجام فعاليتهايي كه براي نيل به هدف سيستم موردنظر است، لذاويژگي هاي فردي، شغلي و موقعيتي براي انگيزش كاركنان در سازمانها اثر ميگذارند. (مارتينز،2008)

1-8-3 فرسودگی شغلی : يعني حالتي از خستگي جسمي،هيجاني و ذهني كه به دلايل فشار مداوم ومكرر هيجاني ناشي از برخورد فشرده و درازمدت به وجود مي آيد ونشانه هاي آن احساس درماندگي ، نا اميدي، سرخوردگي و پيداكردن ديدگاه هاي منفي نسبت به خودو ديگران است(جوادي،1380نقل از غلامي 1382)

1-9 تعاریف عملیاتی

1-9-1 هوش هیجانی: برای سنجش هوش هیجانی از پرسشنامه هوش هیجانی كوپر ،ترجمه وتالبف دكتر محمود رضا  چراغعلي عضو هيئت علمي دانشگاه گلستان مي باشد. در این پژوهش برای اندازه‏گیری هوش هیجانی از مقیاس هوش هیجانی کوپر (1997-1996)استفاده شد. پایایی این آزمون از طریق بازآزمایی بر روی 30 دانش‏آموز محاسبه شد که مقدار آن 83/0 بود و نشان‏دهنده پایایی بالای این آزمون است. روایی آن از طریق همبستگی با آزمون هوش هیجانی سیبر یا شرینگ به دست آمد که مقدار آن 71/0 بود و نشان‏دهنده روایی بالای این آزمون است.

 

 

1-9-2 انگیزش شغلی :

نمره ای است که آزمودنیها در پرسشنامه انگیزش شغلی جان باربوتو ،ترجمه وتاليف دكتر محمودرضا چراغعلي  عضو هيات علمي دانشگاه گلستان  به دست  می آورند.پایایی این آزمون برروی 40 معلم انجام شد که 89/0 وروایی محاسبه شده 60/0 می باشد که قابل قبول می باشد.

1-9-3  فرسودگی شغلی:

نمره ای است که آزمودنیها در پرسشنامه فرسودگی شغلی  مسلش به دست  می آورند. در نمونه اصلی( 11000)نفربا آلفای کرونباخ 0.9تا 0.71 در حد قابل قبولی است. دومطالعه آزمون روایی را درمدت یکسال بررسی کردند. ضریب پایایی در نمونه ای از 700معلم0.33 تا 0.67بود. (مسلش و جکسون. 1993)

 

فصل سوم: روش تحقيق