جامعه شناسی نخبه کشی نوشته ی علی رضاقلی در مورد عملکرد نخبگان سیاسی و چگونگی رفتار جامعه ایران با آنها است. وی در این کتاب به تحلیل جامعه شناختی برخی ریشه های تاریخی استبداد و عقب ماندگی در ایران می پردازد. جامعه شناسی نخبه کشی در سال 1377 پرخواننده ترین کتاب در حوزه ی مطالعات سیاسی شناخته شد. این کتاب تحلیلی جامعه شناختی یکی از ریشه های تاریخی استبداد و عقب ماندگی در ایران است و به همین منظور نویسنده به تحلیل شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی زمان قائم مقام فراهانی، امیرکبیر و مصدق می پردازد. نویسنده با استفاده از شواهد تاریخی، استدلال می کند که ساختار اقتصادی، سیاسی و اجتماعی ایران به گونه ای است که به نخبه گان سیاسی اجازه اصلاح وضع موجود را نمی دهد زیرا جامعه تحمل اصلاحات را ندارد و درنتیجه دست به کشتن نخبگان می زند. کتاب با موشکافی و ارائه اطلاعات دقیق پاسخی پیش روی این پرسش بنیادین می گذارد که بالاخره تغییر از پایین شروع می شود یا از بالا؟ و در نهایت پاسخی می دهد که تناقضی شگفت و کمی کمیک دارد. جامعه اجازه ی تغییر و اصلاح را به نخبگان نمی دهد اما به گونه ای دردناک خواستار تغییر و تحول است. این کتاب مشتمل بر چهار فصل است: ویژگی فرهنگی اقتصادی ایران، میرزا ابوالقاسم قائم مقام، میرزا تقی خان امیرکبیر اتابک اعظم (هفتمین نخست وزیر) و از امیر تا مصدق.
این کتاب را نه سال پیش به مناسبتی نوشتم که نقطه نظرهای خود را به صورت کتبی به دوستانی ارائه نمایم که تصور میکردند با تغییر یک فرد یا چند نفر و به صورت حاضر و آماده میتوان تحولات عظیمی در ساختارهای سیاسی، اجتماعی و افتصادی ایران به وجود آورد که خوانندگان خواهند دید که چنین چیزی از تحلیلهای این کتاب بر نمیآید.(جامعه شناسی نخبه کشی)
جامعه ایرانی در حالت عادی امثال سالارها و آصفالدولهها و میرزا آقاخانها را تولید میکرد و اگر استثنا و اشتباها اشخاصی مثل قائم مقام یا امیرکبیر پا به عرصه فعالیت میگذاشتند، این فرهنگ به سرعت رفع اشتباه میکرد و در فاصله یکی دو سال این بزرگان را میکشت که به راستی این ملت در خور این بزرگان نبود.(جامعه شناسی نخبه کشی)
وزارت خانهها برای این تاسیس نشده بودند که وظایف تقسیم کار اجتماعی را به عهده گرفته و خدمات مستمر داده و برنامهای برای پیشرفت کشور داشته باشند بلکه هر صاحب نفوذی بر سر دستگاهی که درست کرده بود نشسته بود تا بتواند از سرمایهها و عواید مملکتی هر مبلغی را که بتواند بگیرد.(جامعه شناسی نخبه کشی)
دیدگاه خود را ثبت کنید