فهرست مطالب
مقدمه
سوگیری پس نگر چیست؟
مثال‌هایی از سوگیری پس نگری
چرا ذهن ما دچار سوگیری پس نگری می‌شود؟
پیامدهای سوگیری پس نگر
آیا می‌توانیم از تله سوگیری پس نگر رها شویم؟
بخشی از متن
مقدمه
حتما این ضرب‌المثل را شنیده‌اید که «معما چو حل گشت آسان شود». آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که چرا پس از حل مسئله ریاضی حل آن آسان به نظر می‌رسد، در حالی که پیش از حل‌شدن دشوار به نظر می‌رسید؟! وقتی مسئلهای حل می‌شود، انگار آسان و قابل‌پیش‌بینی به نظر می‌رسد. چرا این‌گونه است؟ در روان‌شناسی به این پدیده سوگیری پس نگری گفته می‌شود. در این مطلب، درباره این مفهوم و تأثیرش بر نگرش و رفتارمان صحبت می‌کنیم.
سوگیری پس نگر چیست؟
سوگیری پس نگری این‌چنین تعریف می‌شود: تمایل ذهن افراد به اینکه مسئلهای را پیش‌بینی‌پذیرتر از آنچه واقعا هست در نظر بگیرند. گرچه ممکن است پیش از یک رویداد بتوانید درباره نتیجه احتمالی آن حدس‌هایی بزنید، هیچ راهی برای آنکه بدانیم کدام پیش‌بینی درست است وجود ندارد.
پس از تحقق یک نتیجه، افراد تمایل دارند بگویند آنها می‌دانسته‌اند که چنین یا چنان خواهد شد. در واقع، جمله معروف «دیدی گفتم» نشانه‌ای از تمایل فرد برای پیش‌بینی‌پذیرکردن رویدادی است که چه‌بسا امکان پیش‌بینی‌کردن آن وجود نداشته است. این پدیده در بسیاری از موارد دیده می‌شود، از ورزش گرفته تا سیاست و روابط خانوادگی. افراد اغلب پس از پایان یک رویداد، به پیش‌بینی‌های خود وزن و اعتبار بیشتری می‌دهند.
مثال‌هایی از سوگیری پس نگری
• بعد از شرکت در مسابقه ورزشی، شما ممکن است ادعا کنید که از قبل نتیجه را پیش‌بینی کرده بودید و می‌دانسته‌اید کدام تیم در نهایت پیروز خواهد شد!
• دوروتی دیتریخ و متیو اولسون در سال ۱۹۹۳ از دانش آموزان مدرسه‌ای خواستند نتایج رأی‌گیری مجلس سنا درباره نامزدی کلارنس توماس برای تصدی قاضی دادگاه عالی را پیش‌بینی کنند. پیش از رأی‌گیری سنا، ۵۸ درصد دانش‌آموزان پیش‌بینی کردند که او رأی لازم را می‌‌آورد. پس از رأی‌گیری سنا و انتخاب او، این دو محقق دوباره از دانش‌آموزان نظرسنجی کردند و این بار ۷۸ درصد آنها گفتند که می‌دانسته‌اند او به این سمت منصوب می‌شود!
• مثال معروف دیگری مطالعه درسی و تحلیل نتایج امتحانات است. برخی دانش‌آموزان هنگام مطالعه مطالب درسی ممکن است به این برداشت برسند که اغلب مطالب را می‌دانند. در نتیجه، تلاش و دقت کمتری به خرج می‌دهند. از طرفی، وقتی با پاسخ‌های صحیح امتحان مواجه می‌شوند، ممکن است ادعا کنند که پاسخ‌ها را بلد بوده‌اند اما به‌دلایلی نتوانسته‌اند آن را در برگه وارد کنند! چنین برداشت‌هایی ممکن است پیامدهای منفی برای تحصیلات آنها در پی داشته باشد، چراکه با این سوگیری پس نگری آنها شیوه مطالعاتی‌شان را اصلاح نخواهند کرد و پسرفت می‌کنند.
و ...
دیدگاه خود را ثبت کنید