اندیشه دور و دراز، نوشته محمدعلی فروغی، تنها نوشته آفرینشی او به حساب می آید. فروغی این رساله نسبتاً کوتاه را در سال ۱۳۰۶ در استانبول منتشر کرد. این رساله حال و هوایی داستانی دارد و نویسنده در آن گمانه زنی هایی از اندیشه های ترقی و تکامل و تربیت بشر به میان می آورد. جالب اینجاست که فروغی در حدود ۱۰۰ سال گذشته، چقدر دقیق جامعه آینده و پیشرفت های تکنولوژیکِ آن را پیش بینی کرده است.
ماجرا از یک صحنه ساده و با اتفاقی پیش افتاده آغاز می شود. شخصیت اصلی (راوی داستان) در تالار مهمانی کتابی می بیند و سرگرم خواندن می شود. هنگامی که به شوخی به او می گویند: ” ای کاش کتاب بر می افتاد و از دست شما آسوده می شدیم” راوی می گوید: “راستش من هم آرزومندم” او از فرصت پیش آمده تصادفی، بهره می جوید تا حاضران را از میانه فضای مطایبه آمیز به بحثی جدی و دراز آهنگ بکشاند. راوی کم کم مقصودش را از برافتادنِ کتاب روشن می کند. او به فونوگراف و گرامافون اشاره می کند و تحولاتی که در چند دهه در این دستگاه های ضبط و پخش صوت پدید آمده است:
“فکر کنید که با ترقیات دائم علم چه استبعاد دارد ورقه نازکی مانند کاغذ اختراع کنند که روی آن بتوان سخن را ثبت کرد؟”
و آرام آرام شوقی را در مخاطبین پدید می آورد و گفتگو جدی تر می شود و راوی از پیشرفت های شتاب آمیز دانش و فن که در آینده به سراغ بشریت می آید، سخن به میان می آورد. از تلفن بی سیم کامل که همه کس بتوانند داشته باشند تا رساندن سینما به وسیله قوه تلگراف بی سیم به خانه ها و نیز تدریس از راه دور با دستیاری ابزار فن آورانه نوین و آن که ” تولید قوه الکتریسته به اندازه ای سهل و ارزان خواهد شد که مردم تمام حوائج فردی و جمعی خود را از طبخ و گرمی زمیتان و خنکی تابستان و تنظیف و غیرها، با الکتریسته رفع خواهند نمود” و سرانجام اشاره به بهره گیری از شیوه های دیگر جز سوزاندن زغال و نفت که با آلودگی بسیار همراه است : ” برای تولید قوه الکتریسته و قوای دیگری که امروز به ذهن نمی رسد و از عمل آن عاجزیم، از قبیل: استفاده از قوه جذر و مد دریا و حرارت آفتاب یا قوای درونی ذرات اجسام” …
پیش بینی های محمدعلی فروغی در دو جلد کتاب : ” اندیشه دور و دراز” قابل تامل و تفکر است… فردی در حدود ۱۰۰ سال گذشته که هنوز چیزی تحت عنوان تکنولوژی به معنای امروزی وجود نداشته، توانسته آینده را بسیار شفاف و نزدیک به واقعیتِ امروزی ببیند و از آن در کتابِ خود سخن بگوید.
برای دانلود متن کتاب " اندیشه دور و دراز" محمدعلی فروغی اینجا را کلیلک کنید
دیدگاه خود را ثبت کنید