توضیحات محصول

پروژه مرمت حمام خان کاشان

در این بخش پاورپوینت پروژه درس آشنایی با مبانی مرمت بناهای تاریخی قرار گرفته است

فهرست پاورپوینت

فصل اول:شناخت جغرافیایی

موقعیت ارتباطی

شرایط آب و هوایی کاشان

زمین شناسی کاشان

فصل دوم:شناخت تاریخی

معرفی شهرستان کاشان

وجه تسمیه کاشان

مذهب و زبان

تاریخچه حمام

فصل سوم:موقعیت قرارگیری بنا

نقشه موقعیت کلی بنا

کاربری فضاهای پیرامون بنا

فصل چهارم:شناخت بنا

نوع بهره برداری ازبنا

معرفی فضاها همراه با نقشه ها

تزیینات به کار رفته در بنا

تاسیسات بنا

عناصرالحاقی بنا

شناخت مواد و مصالح به کار رفته

فصل پنجم:نیارش بنا

فصل ششم:آسیب شناسی بنا

قسمتی از متن پاورپوینت

گرمابه های ایرانی قبل ازاسلام

پاکی ونظافت تن وبدن ازاموری است که همواره موردتوجه آدمیان قرارداشته است.مدارک وشواهدنشان می دهد که ازسالیان درازپیشین انسانهابه تمیزی انسانها توجه می دادندوحتی دربعضی مواردتمیزی بدن رابه سلامت روح وروان مرتبط می دانستند. درتمامی جهان نمونه هایی ازمحل شستسووجود داشته ودرتمام ادیان وفرق دینی به شستشوی جسم تاکید شده است.

ایرانیان نیزازدوران باستان به این امرحساسیت نشان داده اندوآب رامقدس می شمردندوبرای آب الهه ونگهبانی داشته اند.ومعابدی جهت این الهه برپا می کردند(ازجمله معبدآناهیتا).درآیین مهرپرستی نیزشستن تن اهمیت به سزایی داشته ومهرابه ها رادرکنارآب روان بنا می نمودندتا پیش ازبه انجام رساندن مراسم مذهبی مراسم غسل رابه جای آورند:

درتمامی جهان نمونه هایی ازمحل شستسووجود داشته ودرتمام ادیان وفرق دینی به شستشوی جسم تاکید شده است. درآیین زرتشتی نیزبه شستشوهای روزانه بعدازبیداری وقبل از خواب وقبل ازمراسم مذهبی ونمازهای روزانه اشاره شده است .

همچنین هنگام نزدیک شدن به میت ولمس آن بایدغسل می نمودندونیزکودکان راقبل ازجشنها ی کشتی غسل می دادندوآنگاه سدره می پوشانند.درکارنامه اردشیربابکان نیزبه موضوع شستشوی تن وروان اشاره شده که فردوسی آن راچنین بیان می کند:

(بدو گفت بابک به گرمابه شو            همی باش تا خلعت آرندنو)

کاوشهای باستانشناسی درتخت جمشیدموید آن است که درزمان هخامنشیان ازنوعی گرمابه استفاده می شد که این گرمابه ازدوبخش داخلی وخارجی تشکیل شده وتوسط پله ای ازهمدیگر متمایزمی شود.درکاخ آشورنیزآثارگرمابه کشف گردیده که مویدوجود گرمابه خصوصی دردوره اشکانیان است .

اما به طورکلی ازحمام های عمومی قبل از اسلام اثری به جای نمانده است.وطبری می نویسد که ایرانیان پیش ازاسلام حمام نداشته اندکه به توجه به صحبتهای ذکر شده این امرنادرست می باشد.شایدیکی ازدلایل عدم وجودبقایای معماری حمام ازدوران پیشین وجودآب وآتش ورطوبت که باعث فرسوده شدن موادومصالح بنایی بوده وهمچنین احتمالا به دلیل جدال های مذهبی وایدئواوژیکی بین مهرپرستان وزرتشتیان این بناها تخریب شده اند.

موقعيت ارتباطي

كاشان به علت واقع بودن بر سر راههاي تجارتي و ارتباطي در تمامي ادوار از اهميت ويژه اي برخوردار بوده است. زماني در کنار جاده ابريشم واقع بوده و در رونق و آباداني شهر سهم بسزايي داشته است و در حال حاضر نيز بر سر شاهراه ارتباطي بسيار مهمي قرار دارد که پايتخت را به شهرهاي جنوبي کشور ارتباط مي دهد. اين شاهراه کاشان را از طرفي به قم و تهران و از طرفي ديگر به شهرهاي جنوبي کشور همچون نائين، يزد ، کرمان، بندرعباس و ... مربوط مي سازد. خصوصا جديدا با تکميل اتوبان قم ـ اصفهان اين ارتباط سهل الوصول تر شده است. و همچنين کاشان با قرار گيري در مسير راه آهن تهران ـ اصفهان ، تهران ـ يزد و کرمان توسعه و گسترش اقتصادي و رشد افزون تري را پيدا کرده است.

مجموع 84 ده آباد در شهرستان کاشان وجود دارد. اما بسياري از دهات ديگر نيز ديده مي شود که به علل مختلف (نبودن آب و ...) خالي از سکنه و متروکه شده اند بطور کلي 110 تا 130 روستا در اطراف اين شهرستان وجود دارد.

آب و هواي كاشان

از نظر پهنه‌بندي اقليمي شهر كاشان در پهنه اقليمي با زمستانهاي نسبتاً سرد و تابستانهاي خيلي گرم و خشك قرار گرفته است. شهرستان کاشان در حدود جنوب و غرب در محاصره سلسله جبال مرکزي ايران قرار گرفته است. آباديهاي دامنه اين کوهستان عموما داراي آب و هوايي لطيف و معتدل مي باشند ولي از جانب شمال شرق که به زمينهاي شوره زار کوير مرکزي ايران اتصال پيدا مي کند هواي آن بتدريج خشک و سوزان مي شود و آب و هوا در قسمت جلگه اي کاشان گرم و خشک مي باشد. دليل اصلي خشکي هواي کاشان مجاورت آن با دشت کوير است. گرماي هوا در اين شهر در تابستان از مرز 40 درجه سانتيگراد نيز عبور مي کند.وزش بادهاي کويري که از صبح تا شام جريان دارد، موجب حرارت و خشکي هواست و ازشام تا بام که نسيم خشکي از جهت کوهستان جريان پيدا مي کن باعث تعديل هواي منطقه مي گردد. بادهاي موسوم به باد سرخ، باد شهرياري، باد سام، باد شمال و باد قبله از بادهاي معروف اين منطقه است که اکثرا از کوير به سوي کاشان مي وزد.

در زمينه منابع آب، کاشان شامل رودخانه ها، چاههاي عميق، نيمه عميق و چشمه سارهاست. مهمترين رودخانه هاي اين شهر رودخانه هاي هنجن، قهرود، لتحر و چم رود مي باشند که همگي فصلي است و بيش از 130 رشته قنات در اطراف شهر وجود دارد که بين 40 الي 50 رشته آن هم اکنون مورد بهره برداري قرار مي گيرد. علاوه برقنات ها بيش از 8 چشمه سار وجود دارد که بين آنها چشمه سليمانيه فين از آبدهي و اهميت ويژه اي برخوردار است.

به طور کلی شهرستان کاشان دارای دو حالت نسبتاً متفاوت اقلیمی است و در این امر بیش از هر چیز عامل ارتفاع مؤثر می‌باشد.

این دو حالت عبارتند از:

شرایط اقلیمی پایکوه و شرایط اقلیمی دشت. دشت دارای اقلیمی بیابانی با تابستانهای بسیار گرم و خشک و زمستانهای نسبتاً معتدل می‌باشد و پایکوه دارای اقلیمی خشک و نیمه خشک با تابستانهای معتدل و خشک و زمستانهای سرد می‌باشد. میزان بارندگی چه در دشت چه در پایکوه کم است. شرایط اقلیمی حاکم بر منطقه شرایط اقلیمی دشت می‌باشد. که بارندگی بسیار کم و افزایش قابل ملاحظه میزان حرارت در تابستان مشکلات فراوانی را در این منطقه به وجود می‌آورد. خشکی فیزیکی شدید یکی از خصوصیات بارز شرایط آب و هوایی این منطقه است. در مقایسه بین ناحیه پایکوه و ناحیه دشت عامل تبخیر و تعرق قابل ملاحظه است زیرا در پایکوه به علت ارتفاع دما افت پیدا می‌کند و درنتیجه تبخیر و تعرق بالقوه نسبت به دشت کاستی می‌گیرد. و همین امر سبب می‌شود که خشکی فیزیکی در پایکوه دیرتر از دشت شروع ‌گردد و یا به شدت آن نرسد. از طرف دیگر اختلاف دما بین این دو ناحیه باعث می‌شود که زمان گل دادن درختان در پایکوه و دشت تغییر کند.

زمین شناسی

منطقه کاشان که در غرب ایران مرکزی واقع شده است، بخشی از این واحد مهم زمین شناسی و ساختمانی ایران محسوب می‌گردد که به شکل مثلث در مرکز ایران قرار دارد. حد شرقی آن به بلوک لوت از شمال به ارتفاعات البرز مرکزی از جنوب به زون سنندج - سیرجان محدود شده است. واحد ایران مرکزی جزء بزرگترین و پیچیده ترین واحد زمین شناسی به شمار می‌رود. در این واحد قدیمی ترین سنگهای دگرگون شده (پرکامبرین) تا آتشفشان فعال و نیمه فعال امروزی وجود دارد. در واقع این منطقه را می‌توان محل قدیمی ترین قاره در ایران محسوب داشت. که حوادث زمین شناسی فراوانی به خود دیده است. سنگهای پرکامبرین پیشین در ایران مرکزی که خود از فرسایش سنگهای آذرین دوره‌های قبل به وجود آمده اند. براثر حرکات کوهزایی کاتانگایی شدیداً دگرگون شده و پلاتفرم ایران مرکزی را تشکیل داده اند. این پلاتفرم از دوران پالئوزوئیک به بعد در امتداد گسلهای بزرگ شکسته شده و حرکات قائم مداومی را متحمل گردیده است این تحولات در پیدایش آتشفشانهای بزرگ ترشیاری موثر بوده اند.

بعد از حرکات کوهزایی کرتاسه پایانی (لارامید)، رسوبات تخریبی منطقه را پوشانیده و به دنبال فاز کششی بعدی فعالیت آتشفشانی شدیدی در این زون رخ می‌دهد.
از نظر زمین شناسی ساختمانی ارتفاعات جنوب غرب و جنوب کاشان جزء ارتفاعات ایران مرکزی بوده و جزء کمربند آتشفشانی بزمان-تبریز قرار دارند. و ارتفاعات شمالی تر، یعنی مجموعه کوههای لطیف، یخ آب نیز به موازات آن کشیده می‌شود و این دو مجموعه خود به موازات زاگرس و روراندگی بزرگ آن و در امتداد منطقه دگرگونی سنندج - سیرجان کشیده شده است.

معرفی شهرستان کاشان

شهرستان کاشان با وسعت 9647 کیلومترمربع و جمعیت 335785 نفر از توابع استان اصفهان بوده و از نظر جمعیت دومین شهرستان این استان به حساب می‌آید. کاشان دارای چهار بخش (مرکزی، قمصر، نیاسر و برزک) بوده و دارای پنج شهر (کاشان، قمصر، نیاسر، جوشقان و برزک) می‌باشد.

کاشان یکی از اولین مراکز تشکیل تمدن انسانی بوده است، طبق حفاریات باستان‌شناسی در تپه‌های سیلک کاشان، سابقه حضور بشر در این منطقه به 5 تا هفت هزار سال پیش از میلاد باز می‌گردد. اما باید اذعان کرد که تاریخ این شهر مملو از نابسامانی است:  در نیمه دوم قرن نهم و نیمه اول قرن دهم این شهر، شهرت بسیاری داشت و یک شهر پرجمعیت به شمار می‌رفت اما زلزله قرن دهم، کاشان و بازار آنرا ویران کرد. در قرن 11 و در دوره صفویه برای دومین بار به همان درجه از ترقی نائل شد و مانند اصفهان با شهرتی بسیار همراه گردید، اما با بروز زلزله‌ای بسیار شدید در سال 1192 هجری قمری دوباره ویران شد.  کاشان در زمان سلجوقیان روبه رونق نهاد و در زمان قره‌ قویونلوها دوباره ترقی کرد. تا جایی‌که محل توجه دانشمندان شد، بعد از کریمخان‌زند و بعد از زلزله‌ای که در زمان قاجاریه رخ داد کاشان دستخوش نابسامانی و منازعات محلی شد و از این‌جهت زیانهای فراوان دید.با این‌همه کاشان همواره در طول تاریخ شهری با اهمیت و زنده بوده است و همچنان به زندگی ادامه می‌دهد.

وجه تسميه كاشان

در مورد وجه تسميه کاشان سخن بسيار است. ليکن با در نظر گرفتن معني واژه هاي کاس، کاسه و کاس آب و موقعيت کاشان در قديم اين واژه مي تواند گرفته شده از کاس باشد که در اصل کاشان و به مرور زمان به کاشان تغير شکل يافته است.زبان شناسان بر اين باورند که نام کاشان به معني خانه هاي تابستاني است، که با چوب و ني ساخته مي شده است ولي برخي ديگر نام کاشان را ماخوذ از کلماتي چون کاسيان، کاشيان، کي آشيان و کاه فشان، کاسو يا کاشو مي دانند.در کل در مورد وجه تسميه کاشان و نام اوليه آن از طرف مورخين و باستان شناسان عقايد گوناگوني ابراز شده که به چند مورد آن اشاره مي شود:

1ـ از آنجا که اين شهر در قرون متمادي مرکز ساخت بهترين کاشيها بوده آن را کاشيان و کاشان ناميده اند.

2ـ گروهي از باستان شناسان پس از حفاريهاي باستان شناسي در تپه هاي سيلک به اين نتيجه رسيده اند که نام کاشان مشتق از کلمه کاشو يا کاسو است و آن نام قومي کهن بوده که در بين النهرين مي زيسته اند و سپس به اين سامان نقل مکان کرده و نام محل اسکان آنها کاسيان يا کاشيان خوانده شده است.

3ـ ملک الشعراء بهار در ديوان خود وجه تسميه کاشان را معبد و جايگاه جشن و دل آسايي دانسته است.

4ـ مولف کتاب فرهنگ واژه هاي فارسي در زبان عربي مي نويسد: کاشان به خانه هاي تابستاني اطلاق مي شود که با چوب و ني ساخته مي شد.

5 ـ مولف کتاب آثار تاريخي کاشان و نطنز مي نويسد: چون اولين جايگاه آباداني در اين ناحيه به امر پادشاهان اساطيري در کنار

چشمه فين ساخته شده آن را کي آشيان يعني جايگاه حکام گفته اند.

مذهب و زبان

 

مذهب:

مذهب مردم اين شهر، شيعه اثني عشري است چنان که بواسطه ايمان راسخ، زهد و تقواي بي نظير شيعيان آن از صدر اسلام تا کنون با نام دارالمومنين در صدر شهرهاي شيعه نشين قرار گرفته و به نيکي از آن ياد شده است. به طوري که در زمان صفويه کاشان پايتخت مذهبي ايران شناخته شده بود. از قرنها قبل عده اي از يهوديان نيز در کاشان ساکن بوده اند که از دوره صفوي تعداد آنها زياد بوده ليکن امروزه تعداد کمي از آنان در اين شهر اقامت دارند.

زبان:

زبان مردم اين شهرستان فارسي است. ولي در روستاهاي حاشيه شهر، زبان رايجي و تاتي رواج دارد که اصل آن در واژه هاي فارسي دري يا فرس قديم است. ضرابي در تاريخ کاشان مي نويسد: مردم بلوک (حومه) را زباني ديگر است که اهل شهر از فهم معاني آن بي خبرند و آن را زبان رايجي گويند که داراي واژه هاي دري فراواني است.

تاریخچه حمام

حمام تاریخیه رزاقیه به حمام خان در اواسط در راسطه اصلی بازار بزرگ کاشان و در محلی که به بالا بازار شهرت دارد قرار گرفته است.این حمام که در نوع خود یکی از زیباترین حمام ای عمومی کاشان میباشد.در زمان کریمخان زند و به همت و دستور عبدالرزاق خان کاشی حاکم مقتدر و بسیار نیکوکار کاشان در دورهی زندیه ساخته شده است.و علیرغم اینکه حمام های متعددی که از دوران های بسیار قدیم و حتی از دوران سلجوقی و بخصوص صفویه در کاشان دایر بودند و سیاحان و جهانگردان معروفی هم حمام های کاشان را ستوده اند،یکی پس از دیگری در محاق تعطیل افتاده اند،حمام خان کما کان در خدمت مردم و هنوز در خدمت مردم میباشد.

حمام خان در سال 1187 هجری قمری و به کارگذاری یکی از معتمدین کاشان به نام حاج غیاث الدین که پسر عموی عبدالرزاق خان هم بوده است احداث شده است.

مرحوم حاج سلیمان صباحی بید گلی شاعر بزرگ و نامدار قرن دوازدهم هجری و از بنیانگذاران نهضت ادبی معروف به دوره بازگشت ،در قصیده زیبایی تاریخ احداث حمام خان کاشان را با روش جمل که به حساب ابجد هم معروف است به طرزی نیکو و استادانه بیان کرده است.با توجه به تاریخ احداث حمام یعنی در سال 1187 هجری ،یکی از ویژگی های بسیار مهم این حمام روشن میشود.

آنطوریکه در منابع وماخذ بسیار معروف عصر زندیه نقل شده است.در سال 1192 قمری یعنی تقریبا پنج سال بعد از احداث این حمام زلزله بسیار شدید و سهمگینی در کاشان و اطراف ان اتفاق افتاده است که اتلاف جانی و مالی بسیار زیادی از خود به جای نهاده است.