فهرست مطالب
چکیده
مقدمه
نظریه انتخاب عقلانی دین
بازار دینی
دنیوی شدن
دنیوی شدن و انتخاب عقلانی
نتیجه گیری
بخشی از متن
چکیده
نظریه انتخاب عقلانی ، نظریه‌ای است که برخی از صاحب‌نظران متقدم، به ویژه اقتصاددانان کلاسیک و مردم‌شناسان اقتصادی و اجتماعی، به آن توجه ویژه داشته‌اند و صورت خام ایده انتخاب عقلانی را برخی از آنها پردازش کرده‌اند. تبیین رفتارهای دینی مردم در دنیای مدرن بر مبنای تبیین‌های نظریه دنیوی شدن اهمیت قابل توجهی در جامعه‌شناسی دین داشت. اما این نظریه به علت پاره‌ای کاستی‌ها نمی‌تواند تبیین جامع و کاملی را فراهم کند. از همین‌رو به نظر می‌رسد نظریه انتخاب عقلانی، به عنوان یک رویکرد جدید در جامعه‌شناسی دین، می‌تواند برخی از کاستی‌های نظریه دنیوی شدن را جبران کند. این نظریه با تبیینی که از تکثر دینی در دنیای مدرن ارائه می‌دهد شکل دیگری از دنیوی شدن را مطرح می‌کند که در خود دین بروز یافته است. این امر اهمیت ارائه نظریه‌های پساسکولار را افزایش داد تا امکان ارائه تبیین جامع‌تری از وضعیت دین در دنیای مدرن فراهم شود. بر این اساس، نظریه انتخاب عقلانی دین نشان می‌دهد که نقش دین در جوامع کاهش نمی‌یابد و دین می‌کوشد خودش را با اقتضائات جامعه مدرن همراه کرده، در استدلال‌های خود از براهین معتبر عقلی مبتنی بر بازار و سود و زیان استفاده کند.
مقدمه
پدیده های اجتماعی حاصل افعال آدمیان است و انسان ها هم فاعلانی هستند که ارزش، اعتقاد، هدف، معنی، امر و نهی و احتیاط و تردید بر افعالشان حکومت می کند. به عبارت دیگر انسان ها، موجوداتی هستند عالم و نیتمند که عمل شان متکی به دلیل و محاسبه ی عاقلانه(عقلانی) است. قبول این مدعا منجر به پیش فرض هایی در علوم اجتماعی می شود که آن را از علوم طبیعی متمایز می کند، این تمایز به ویژه در علت نظم های اجتماعی و تفاوت نوعی آن با علت نظم های طبیعی مشهود است. همچنین قاصدانه بودن پدیده های اجتماعی، راه را برنحوه ای از تبیین در علوم اجتماعی می گشاید که در علوم طبیعی ممکن نیست.
در واقع انتخاب عقلانی نظریه ای درباره ی رفتار بشری است، با این فرض که انسانها در تلاش اند تا با توجه به منابع و امکانات خود در محیط پیرامون شان سودآورترین و کارآترین تصمیم ها را اتخاذ کنند. انسان ها در رفتار خود به دنبال نتایج مطلوبی هستند، این منافع و نتایج دلخواه می توانند مادی یا غیر مادی باشند، پس دریافت پاداش های مهمی مثل، رضایت درونی، افزایش احساس اهمیت و… در انتخاب عقلانی مورد توجه افراد قرار می گیرد.
یکی از برجسته ترین پیشرفت های اخیر در علوم اجتماعی تاکید بر پیش فرض های فوق در رفتار انسانی است که منجر به ظهور نظریه یا روش شناسی انتخاب عقلانی شده است. اصول و مبانی کنشگر عقلانی، پایه بسیاری از نظریه پردازی های موثر در علوم اجتماعی است.
در نظریه انتخاب عقلانی، بر تعیین مسیرهای عقلانی کنش در شکل انتزاعی آن و سپس مقایسه رفتار واقعی انسان ها با آن کنش تاکید می شود. نظریه انتخاب عقلانی اغلب تاثیر کنش متقابل افراد را بر کل نظام اجتماعی مورد توجه قرار می دهد. در این نظریه، برکنشگری تمرکز می شود که قادر است در میان گزینه ها، آگاهانه و مطابق با منافع خویش دست به انتخاب بزند.
در این نظریه فرض های ساده شده ای در مورد رفتار به کارگرفته می شود که از همه مهمتر اصل عقلانیت است که بر اساس آن، افراد کنشگران هدفمند در نظر گرفته می شوند که به دنبال بهینه سازی منافع خویش اند. مطابق با این نظریه، افراد با توجه به مجموعه ای از کنش های بالقوه، کنشی را برمی گزینند که برای آنها بهترین نتیجه را در بر داشته باشد. بر اساس اصل موضوعه عقلانیت، فرض هایی ساخته می شود که قابل تعمیم به کنش اجتماعی و سطوح ساختاری و نهادی است. ترنر فرض های نظریه انتخاب عقلانی را به قرار زیر فهرست می کند .
و ...
دیدگاه خود را ثبت کنید