فهرست مطالب
مقدمه
هرم مازلو
خودشکوفایی
تعریف خودشکوفایی از دیدگاه مازلو
ویژگی‌های افراد خودشکوفا چیست؟
افراد خودشکوفا چگونه رفتار می‌کنند؟
ارزیابی انتقادی هرم مازلو
بخشی از متن
مقدمه
هرم مازلو یا همان هرم سلسله مراتب نیازهای مازلو یک تئوری انگیزشی پنج لایه در روان‌شناسی است. مازلو که به عنوان پدر روان‌شناسی انسان‌گرا شناخته می‌شود، به دنبال یافتن آن چیزی است که موجب ایجاد انگیزه در رفتار انسان می‌شود. وی معتقد است تلاش برای دریافت پاداش و یا تمایلات ناخودآگاه، از جمله مواردی است که می‌تواند موجب ایجاد انگیزه در فرد شود. انسان‌ها برای رسیدن به نیازها و اهداف مشخصی تلاش می‌کنند و در این میان برخی از نیازها بر برخی دیگر اولویت دارند. نیازهای بنیادی و اصلی بیشتر افراد، تلاش برای بقاست و این اولین چیزی است که موجب حرکت و ایجاد انگیزه برای انجام کارها می‌شود. وقتی نیازهای این سطح تأمین شد، با سطح دیگری از نیازها مواجه می‌شویم که محرک فرد برای انجام کارها و رسیدن به اهداف بالاتر است و این روند کماکان ادامه دارد. در واقع با برطرف شدن هر یک از نیازها با سطح جدیدی از انتظارات مواجه می‌شویم که عامل حرکت و انگیزه در ما می‌شود.
در این مدل پنج مرحله‌ای، چهار سطح ابتدایی هرم اغلب به نیازهای ناشی از کمبود اشاره می‌کند و سطوح بالا تحت عنوان نیازهای رشد شناخته می‌شوند. نیازهای کمبود یا کاستی تا زمانی در فرد انگیزه ایجاد می‌کنند که برآورده نشده باشد. باید به یاد داشته باشیم که عدم تأمین این نیازها موجب قوی‌تر شدن حس نیاز به آن می‌شود. برای مثال، هرچه فرد مدت زمان بیشتری بدون غذا باشد، حس گرسنگی و تمایل برای دریافت غذا در فرد بیشتر می‌شود.
قبل از رسیدن به مراحل بالایی نیازهای رشد، باید از تأمین نیازهای مربوط به سطوح پایینی اطمینان حاصل کرد. در واقع، وقتی نیازی از بین می‌رود که کاملا برطرف شده باشد. با تأمین نیازهای هر یک از سطوح شاهد تغییر اولویت‌ها و حرکت به سمت لایه‌های بالایی هرم مازلو هستیم. البته برخلاف نیازهای کاستی، نیازهای رشد ممکن است هیچ‌گاه به طور کامل از بین نرود، بلکه روزبه‌روز تقویت شود یا حتی شکل متفاوتی به خود گیرد. رسیدن منطقی به این سطح از نیازها، امکان حرکت به سمت نیازهای خودشکوفایی (self-actualization) را در فرد میسر می‌کند.
هر فردی توانایی و تمایل برای رسیدن به سطوح بالاتر هرم مازلو را که شامل نیازهای خودشکوفایی است، در خود می‌بیند. متأسفانه به دلیل شکست و عدم موفقیت در برآورده شدن نیازهای سطوح پایین‌تر، گاهی رشد فردی و اجتماعی افراد جامعه با دشواری‌هایی روبه‌رو می‌شود. تجربیات زندگی شامل طلاق و یا از دست دادن شغل موجب ایجاد نوسان و اختلال در دسترسی به هر یک از سطوح هرم مازلو می‌گردد. بنابراین، همه در یک مسیر تک بعدی و خطی حرکت نمی‌کنند، بلکه ممکن است در یک حرکت نوسانی و بین سطوح مختلفِ انواع نیازها درحرکت و نوسان باشند.
مازلو معتقد است: «تنها یک درصد افراد به مرحله‌ی خودشکوفایی می‌رسند، زیرا نیازهای احترامی که بر پایه‌ی اعتبار، علاقه و دیگر نیازهای اجتماعی است، قبل از مرحله‌ی خودشکوفایی قرار دارد و تا این نیازها تأمین نشود، دسترسی به مرحله‌ی بعد امکان‌پذیر نیست.»
و ...
دیدگاه خود را ثبت کنید