ایهام در لغت به معنی به گمان افکندن و در شک افکندن است. در بدیع، ایهام آوردن کلمه‌ای است که دو معنی نزدیک و دور داشته باشد و مراد گوینده معنی بعید باشد.
دو بیت زیر مثالی از ایهام را در خود جای داده است:
در گوشه‌ای نشسته‌ام اکنون و همچنان
هستم ز دست مردمکی چند در عذاب
من درد را به گوش نیارستمی شنید
اکنون به چشم خویش همی بینم این عقاب
مردمک هم به معنای مردم و انسان‌ها و هم به معنای مردمک چشم بوده که شاعر معنی دوم را در نظر داشته است.
تلمیح
تلمیح در لغت به معنی نمودن و آشکار کردن و نگاه سبک کردن به سوی چیزی و گوشه چشم نگریستن است و در اصطلاح ادبی به اشاره کردن شاعر در شعر خود به قصه یا مثلی معروف یا آوردن اصطلاح بعضی علوم در شعر تلمیح می‌گویند. تلمیح از آن دسته آرایه های ادبی است که هم زیبایی می‌آفریند و هم به معنی کمک می‌کند.
در بیت زیر، سعدی به داستان یوسف پیامبر در قرآن اشاره کرده است:
بوی پیراهن گم‌گشته خود می‌شنوم
گر بگویم همه گویند ضلالی‌ست قدیم
یا در بیت زیر از حافظ، به داستان نوح پیامبر اشاره شده است:
ای دل ار سیل فنا بنیاد هستی بر کند
چون تو را نوح است کشتیبان ز طوفان غم مخور
تضمین
تضمین در لغت به معنی چیزی را در ظرفی قرار دادن و گنجانیدن است. در اصطلاح ادبی، آرایه ادبی تضمین آوردن یک بیت یا مصراع از شاعر دیگر در شعر خود است. شعرهایی که تضمین شده‌اند در گیومه قرار داده می‌شوند.
سعدی این‌گونه شعر فردوسی را تضمین کرده است:
چه خوش گفت فردوسی پاک زاد
که رحمت بر آن تربت پاک باد
«میازار موری که دانه‌کش است
که جان دارد و جان شیرین خوش است»
در شعر زیر از ملک‌الشعرای بهار، چند بیت از سعدی تضمین شده است:
لینک بازاریابی این فایل که مخصوص نام کاربری شما ایجاد شده است را کپی و در شبکه های
اجتماعی یا سایت و وبلاگ خود منتشر کنید و از 10 تا 15 درصد پورسانت بازاریابی فروش این
فایل بهره مند شوید.
دیدگاه خود را ثبت کنید