شهر پایدار به شهری اطلاق می گردد که طراحی آن بر اساس اثرات زیست محیطی شکل گرفته است به طوری که در این شهر ها مصر ف انرژی ، آب در حداقل ممکن است . مردم ساکن در اینگونه شهر ها کمترین میزان مصرف انرژی ، آب و اتلاف مواد غذایی وگرما را دارند. در نتیجه آلودگی آب و هوا و تولید گازهایی مضر مانند متان یا CO2 بسیارپایین است.اصطلاح شهر پایدار را آقای ریچارد رجیستر برای اولین بار در کتاب خودش تحت عنوان " ساختن شهرها برای آینده ای سالم" درسال ۱۹۸۷مبحث شهر پایدار را مطرح نمود. بعدها معمارانی چون پل اف دونتون شرکتی تآسیس کرد که هدفش طراحی اینگونه شهرها بود.
جدیدترین محلی که موضوع شهر پایدار را برجسته نموده است سازمان ملل متحد می باشد. شرکت کنندگان در بزرگترین گردهمایی جهانی برای توسعه پایدار در سال ۲۰۱۲در ریودوژانیروی برزیل با عنوان ریو+۲۰رخ داد. نتیجه این نشست سندی شد تحت عنوان " آینده ای که می خواهم" در متن سند مذکور که چشم انداز توسعه پایدار جهانی را ترسیم نموده است به شهر های پایدار اشاره گردیده است.
در خصوص اینکه شهر پایدار چگونه باید باشد ویاتعریف آن چیست تقریبآ بین همه صاحب نظران یک توافق ویژه وجود دارد. اکثرکارشناسان توسعه توافق دارند که یک شهر پایدار باید طوری اداره گردد که نیازهای حال حاضررا بدون به خطر انداختن توانایی نسل های آینده برای رفع نیازهای خود را تامین کند.
در این راستا شهر پایدار باید طوری اداره گردد که کمترین وابستگی به محیط پیرامون خود و منابع آن داشته باشد.به شکلی که انرژی مورد نیاز خود را از منابع تجدید پذیر تآمین مینماید. کمترین اثر و رد پای زیست محیطی در پیرامون خود باقی میگذارد در نتیجه محیط زیست قادر خواهد بود تآثیرات مربوطه را مجددا به طور طبیعی در مدت زمان کوتاه احیا نماید.از زمین استفاده مناسب برده شده و آلودگی های خاک در حداقل است . پسماند های حاصله از فعالیتهای به طور صحیح مدیریت میگردد .از موارد زاید کمپوست تولید میشود وسایر پسماندهای غیر قابل بازیافت دریک فرایند تعریف شده تبدیل به انرژی میگردند.در نتیجه میزان سهم تآثیر گذاری شهر در تغییرات اب و هوایی به حداقل میرسد.
تخمین زده می شود که بیش از ۵۰٪ از جمعیت جهان (حدود تقریبی سه ونیم میلیارد نفر) در حال حاضر در شهرستانها و مناطق شهری زندگی می کند. دست اندرکاران و مدیرات شهرهای بزگ با مشالات زندگی شهری آشنا هستند. افزایش جمعیت شهری هم میتواند چالش باشد و هم فرصت . از این جنبه که جمعیت زیاد شهری در یک جا به صورت متراکم یک چلش خواهد بود در صورتی که الزامات مورد نیاز مد نظر قرار نگیرد ولی از این جنبه که انسان یک موجود اجتماعی است در صورت مدیریت صیح شهری و تلاش در ایجاد پایداری شهری میتواند رنق تعاملات سازنده اجتماعی و کسب وکار رو به رشد را به دنبال داشته باشد.
کارشناسان پیش بینی میکنند که تا سال ۲۰۳۰تقریبآ ۶۰درصد از جمعیت جهان در مناطق شهری ساکن شوند. همچنین ۹۵درصد توسعه مناطق شهری در کشورهای در حال توسعه خواهد بود. گفته میشود تقریبآ ۲ درصد از سطح زمین را مناطق شهری در جهان اشغال کرده اند ولی همین میزان اشغال سطح زمین بیش از ۶۰تا۸۰درصد مصرف انرژی جهان و حدودآ۷۵درصد انتشار کربن را به خود اختصاص داده است. افزایش جمعیت شهری و رشد سریع شهر نشینی فشار زیادی را به منابع آب شیرین وارد میسازد و تولید فاضلاب بیش از اندازه را به دنبال دارد . این موضوع موجب در خظر افتادن محیط زندگی وسلامت عمومی است.اما چگالی بالا از شهرها میتوانددستاوردهای بهره وری و نو آوری در فن آوری را به ارمغان آورد در صورتی که کاهش مصرف انرژی و منابع مد نظر قرار گرفته شود.
برخلاف باور رایج زندگی شهری بهتر از محیط روستایی میتواند به امر حفاظت از محیط زیست بپردازد. این امر نیازمند توجه به زیر ساخت هایی چون حمل ونقل عمومی مناسب و سازگار با محیط زیست ، تولید مواد غذایی سالم ، مدیریت صیحیح انرژی و ...، می باشد.
برخی شهر پایدار را با مفاهیم دیگری نیز بکار برده و تعریف میکنند . یکی از موارد مشابهی که رواج دارد اصطلاح "شهر سبز" است. مشخصات شهر سبز همانند شهر پایدار بهره گیری از انرژی های تجدید پذیر نظیر خورشید و باد، حمل ونقل عمومی سالم و آسان و قابل دسترس، ساختمان های سازگار با محیط زیست ...، می باشد.
البته مشخصات ذکر شده برای شهر پایدار یا شهر سبز تنها چند ویژگی بالا را شامل نمیشود بلکه مفهم پایداری در تمام سطوح و لایه های اجتماع جاری است . بطور مثال در شهر های پایدار تلاش می شود که زیر ساخت های لازم فراهم گردد ، اشتغال پایدار و سازگار با مفهوم پایداری جاری است. به دلیل تحقق پایداری وآرامش روانی ساکنان در شهر در سطح بالایی قرار دارد . فعالیت های اجتماعی و اقتصادی مناسب در جریان است و خیلی از مواردی که از حوصله بحث خارج است. امروزه با توجه به بروز پدیده تغییرات آب و هوایی ناشی از فعالیت های سوئ صنعتی و گسترش شهر نشینی ناپایدار که منجر به انتشار بیش از اندازه گاز های گلخانه ای شده است، کارشناسان فعال در عرصه در تلاشند برای مقابله با آثار نامیمون این پدیده ضمن کنترل میزان انتشار گاز های مذگور نوعی سازگاری را نیز در این زمینه ایجاد نمایند. در این جهت فعالان عرصه مدیریت شهری در تلاشند شهرهای را به صورت پایدار تعریف ، طراحی و مدیریت نمایند.
در همین راستا با امعان نظر به شرایط خاص طبیعی و جفرافیایی شهر همدان و دارابودن محیط طبیعی زیبا، تاریخ وتمدن چند هزار ساله متخصصین امر با شناخت از وضعیت جاری تغییرات آب وهوایی و تآثیر پذیری منطقه از این پدیده در تلاشی مجدانه تصمیم به معرفی شهر همدان به عنوان اولین "پایلوت سبز پایدار" در ایران وجهان اسلام بر آمدند. تا از این طریق ضمن مدیریت هدفمند شهر زیبای همدان به جهت دارا بودن بستر های طبیعی لازم بتوانند پروژه های اجرایی مرتبط با شهر را با الگوهای تعریف شده و مورد وثوق کارشناسان بین المللی فعال در عرصه توسعه پایدار در قالب مفاهیم پایداری تعریف و اجرا نمایند که در صورت تحقق این امر مهم نتایج مثبت حاصله از این تصمیم به عنوان تجربه موفق به سایر شهر ها کشور و حتی سایر کشورهای اسلامی نیز تسری یابد. هرچند این موضوع در شروع ممکن است مقداری مشکل و پیچیده به نظر برسد لیکن در صورت برنامه ریزی هماهنگ و پیگیری مسئولین امر در کنار همراهی مردم که نقش بسزایی در تحقق این موضوع دارند ، بحمد الله وصول نتیجه امکان پذیر خواهد بود.
در پایان قرن بیستم انسانها تجربه ای بی سابقه از دخالت در طبیعت دارند. انسان خود را طوری تربیت کرده که به یک گونه شهری تبدیل شده است. در نگاه دیگر شهرستانها در حال تبدیل شدن به زیستگاه اصلی ما انسانها هستند. در آغاز قرن بیست یکم شهرستانها در مورد سرنوشت انسان تصمیم می گیرند و این شهرستانها هستند که با عملکرد خود، وضعیت طبیعت زیست کره را تعیین می کند. از اینرو وضعیت به سمت و سویی پیش خواهد رفت که جهان پایدار بدون شهرپایدار پایدار وجود نخواهد داشت.
به نظر می رسد برای ما ایجاد یک جهان متشکل از شهرهای قابل بقا ، بدون توجه به سازگاربودن شهر ها با محیط زیست، و فائق آمدن به مسائل اجتماعی و اقتصادی غیر ممکن باشد. بعید است دوام انسان با روحیه شهر نشینی که نیازمند بهره برداری از منابع طبیعی از مناطق دور و نزدیک است بدون توجه به ظرفیت معمول زیست کره امکان پذیر باشد.حال سوال این است که آیا شهرها می تواند خود را به سیستم های خود تنظیم که برای آینده رفاه بشریت حیاتی است تجهیز کنند؟
این موفقیت یا شکست شهر نشینی است که با سرنوشت بشر گره خورده است و نزدیک شدن بشر به این موفقیت یا شکست به تعیین سرنوشت مرتبط است. در نگاهی اجمالی به تاریخ بشریت ما نام بسیاری از شهرستانها و شهرهای کوچک وبزرگ را می شنویم که به طور مداوم برای مدت هزار سال یا بیشتر وجود داشته اند، ولی دیگر به بیابان بی حاصل تبدیل شده اند. آنها پس بعد از بین بردن محیط های محلی که یا از آنها منابع مورد نیاز خود را بیش از توان طبیعت تآمین می کردند، و یا زیر فشار فجایع اجتماعی و یا جنگ روبرو شده و فرو پاشیدند.انسان قرن حاضر باید از تاریخ درس بگیریدو مطمئن شویدکه شهرستانها نه فقط از لحاظ اجتماعی ، اقتصادی باید قابل دوام باشند بلکه باید سازگار با محیط زیست پایدارنیز باشند.
تعریف کلمه یا واژه شهر از کشوری به کشور دیگر متفاوت است، بسته به این است که چه مقدار از حومه های اطراف آن تحت لوای آن شهرگنجانده شده است.
بر اساس یک تخمین حدود ۸۰ درصد از جمعیت اروپا، آمریکا و استرالیا در شهرستانها زندگی می کنند. درآسیا و آفریقا این درصد جمعیت شهری کمتر است و توزیع جمعیت در بین شهر و نقاط روستایی نزدیک به همدیگر است. با رشد اقتصادی رقم افزایشی سرعت در حال تغییر وضعیت موجود وجود دارد.
امروزه این رشد اقتصاد جهانی است که با شهرنشینی همراه است. با توجه اینکه شهرستانها به عنوان مکان هایی که بیشتر فعالی
دیدگاه خود را ثبت کنید