تهران از زمان انتقال پایتخت به قزوین و به‌ویژه در دوران شاه‌تهماسب صفوی به‌سرعت پیشرفت کرد. او به‌علت اهمیت حرم شاه عبدالعظیم، دستور داد بارویی مستحکم و بناهای تازه‌ای بسازند. ساخت بناها با ایجاد ۱۱۴ برج به تعداد سوره‌های قرآن آغاز شد.
این حصار حدود ۶ هزار قدم طول داشت و دو محل خاک‌برداری آن به نام‌های «چاله‌میدان» و «چاله‌حصار» معروف شد. پس از انقراض صفویه، نادرشاه افشار تهران را به پسرش رضا قلی واگذار کرد و کریم خان زند نیز به‌دلیل نزدیکی تهران به مقر محمدحسن خان قاجار، اقامت در تهران را برگزید.
تاریخ شهر تهران؛ رازهایی که به تاریخ پیوسته اند!
اکثر مردم تاریخ شهر تهران را با دوران قاجاریه هم‌سنگ می‌دانند؛ البته این تفکر خیلی هم بیراه نیست چون بیشتر بناهای قدیمی پایتخت که هرروز مقابل چشم شهروندان ظاهر می‌شوند، به زمان قاجاریان مربوط هستند. به‌عبارت بهتر، سازه‌هایی مثل کاخ زیبای گلستان، کاخ صاحبقرانیه، باغ سرسبز فردوس و محلاتی مانند عودلاجان و بازار تهران در زمان قاجار شکل گرفتند و ساخته شدند. ازهمین‌رو تصور عموم مردم از تاریخ تهران بر زمان قاجاریان متمرکز شده‌است. اما آیا تمام حقیقت همین است؟
متاسفانه خیلی‌ها به‌درستی نمی‌دانند که شهر تهران، بسیار قبل از آن و حتی در 3500 سال پیش هم محل زندگی مردمی بوده که در این شهر سکونت داشتند. آثار مکشوفه در منطقه مولوی تهران، هفت هزار سال قدمت دارند و این یعنی تاریخ شهر تهران دستکم به هفت‌هزار سال پیش برمی‌گردد. در این گزارش تاریخ شهر تهران -و روند شکل‌گیری کلان‌شهری که حالا پایتخت کشور پهناور ایران است- را بررسی می‌کنیم:
نقش پادشاهان ایرانی در تاریخ شهر تهران
طهران قدیم که ابتدا تفرجگاهی برای پادشاهان قدیم به حساب می‌آمد، در گذر زمان از تفرجگاه به پایتخت کشور تغییر کرد که در ادامه با بررسی تاریخ شهر تهران به ابعاد مختلف آن می‌پردازیم.
شاه طهماسب صفوی
زمانیکه شاه طهماسب پس از جنگ با ازبکان عازم پایتخت آن زمان یعنی قزوین بود، بنا تعریفاتی که از شهر تهران شنیده بود، به آنجا نیز سری زد. وجود آرامگاه «سید همزه» جدصفویان در شهر ری، یکی از مهم‌ترین دلایل علاقه‌اش به این شهر بود. به لیل حملات مداوم راهزنان به آن مکان شاه طهماسب دستور ساخت حصاری با ۴ دروازه به نام‌های دروازه قزوین، دروازه شمیران، دروازه عبدالعظیم و دروازه دولاب را داد که تا دوره ناصرالدین شاه قاجار دوام پیدا کرد.
ساخت بازار تهران، اقدام دیگر شاه طهماسب، بوده که هم‌اکنون نیز یکی از معروف‌ترین مراکز خرید تهران به حساب می‌آید.
شاه عباس صفوی
چنارهایی در شهر تهران تحت عنوان «چهارباغ» به دستور شاه عباس صفوی کاشته شد. به شکلی که تهران لقب «چنارستان» را به خود اختصاص داد.
کریم خان زند
در دوره زندیه شهر تهران آنچنان که باید و شاید در کانون توجه نبود اما کریم خان زند، مرکز سپاه خود را شهر تهران قرار داد. کریم خان تصمیم داشت برای مقابله با محمدحسن خان تهران را پایتخت خود کند؛ که از این کار، صرف نظرکرد.
ادامه مطالب در در کتاب اصلی مطالعه کنید
دیدگاه خود را ثبت کنید