عنوان کتاب: پس از سقوط نظام کمونیستی
بازیگران قدرت و سیاست در صفحه شطرنج جهان
نویسنده: ژبیگنیو برژینسکی
مترجم: امیرحسین توکلی
تعداد صفحات کتاب: 175 صفحه
زبان کتاب: فارسی
حجم فایل: 7.75 مگابایت
نوع فایل: PDF (ZIP)
نویسنده در کتاب پس از سقوط نظام کمونیستی درباره بازیگران قدرت و سیاست در صفحه شطرنج جهان حرف می زند.
کتابی سیاسی نوشته ژبیگنیو برژینسکی، یکی از دست اندرکاران و نظریه پردازان سیاست های ایالات متحده در دهههای اخیر است. او در دوران جیمی کارتر، مشاور امنیت ملی بود و در تحولات سه دهه اخیر ایران هم نقش مستقیم داشت.
در تمامی ادوار تاریخ، قدرت های کوچک و بزرگ، بر همدیگر تاثیر گذارده و برآیند آن باعث شکل گیری روند تحولات مختلف اجتماعی، سیاسی و اقتصادی می گردید. این قدرت ها در صحنه تاثیرگذاری نیروها بر همدیگر، همواره سعی در کسب نفوذ، سود و منافع بیشتر بوده و در جهت بدست آوردن جایگاه ویژه و برتر در معادلات منطقه ای و جهانی، از هیچ اقدامی فروگذار نمی کردند.
نگاهی گذرا به سیر تحولات تاریخی، به خوبی بیانگر این است که در روند تلاش قدرت های جهانی و محلی برای کسب قلمرو جغرافیایی و سیاسی بیشتر، چه ملت هایی که از بین نرفته و یا در آتش اختلافات قدرت های بزرگتر، تمامی نهادهای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی خود را بدون اینکه هیچ نقش تعیین کننده ای داشته باشند، از دست داده و شاید تا قرنها بعد، امکان بازسازی مجدد آنها را بدست نیاورده اند. و در اینجا این سوال اساسی مطرح می شود که «ملت ها چقدر در تعیین سرنوشت خود دخالت دارند؟»
نمونه بارز و آشکار این مسئله، وقوع و تداوم جنگ به اصطلاح «سرد» در بین دو ابرقدرت جهانی و در بیشتر سالهای نیمه دوم قرن بیستم می باشد. کافی است در نظر بگیریم که چه ملتهایی تحت عنوان پرده آهنین از رشد و پیشرفت تکنولوژیکی جهان عقب مانده و سالها در زیر یوغ حکومت هایی با ایدئولوژی کمونیسم زندگی کردند، و چه ملت هایی که همچون بازیچه ای در دست ابرقدرت دیگر و تحت عنوان استفاده از مزایای زندگی در جهان به اصطلاح آزاد، به عنوان سپری در برابر رشد و گسترش دشمن قرار گرفته و سالیان زیادی دچار جنگ های داخلی و خونین شده.
و یا تحولاتی که تمامی نهادهای اجتماعی، اقتصادی ملت های دیگری را دستخوش تغییرات کرده و در نهایت باعث نابودی آنها شده است. آیا ملت افغانستان و یا خیلی از ملل دیگر میدانستند که گرفتار نبرد قدرت های بزرگتر بوده و تمامی حمایت های آزادی خواهانه و مردم سالارانه غرب و با کمک های نظامی و اقتصادی بلوک شرق نه بخاطر دفاع از آرمان های ملی آنها و بلکه بخاطر جلوگیری از گسترش قلمرو و یا در جهت ایجاد اختلال در نظم درونی همدیگر می باشد؟ اگر می دانستند ایا چندین دهه خود را اسیر آتش جنگ های داخلی و یا تحولات مخرب اجتماعی و اقتصادی می کردند؟
کوتاه سخن اینکه، آگاهی از سیاست های راهبردی قدرت های بزرگ، می تواند در تصمیم گیری های قدرت های منطقه ای تاثیرگذار و مثمر به ثمر واقع شود، به طوری که قدرتهای کوچکتر می توانند با شناخت واقعی از جایگاه خود در صحنه بین المللی و اشراف کامل بر آن ضمن تاثیرگذاری بر آن معادلات، بدنبال کسب منافع ملی بیشتری برای مردم خود باشند.
سقوط اتحاد شوروی سردرگمی جغرافیائی سیاسی عمده ای به دنبال داشت. طی یک شب، مردم روسیه که کمتر از جهان خارج از خود، نسبت به این واقعه آگاهی یافته بودند، به صورتی ناگهانی دیدند که دیگر حاکم امپراتوری فراقارهای نیستند. بلکه مرزهای روسیه در قفقاز به محدوده قرن ۱۸ خود عقب رانده شده و در غرب حتی به دوره قرن ۱۷ بازگشته است. از دست دادن قفقاز هراس از ظهور نفوذ مجدد ترک ها را به دنبال داشت، از دست دادن آسیای مرکزی منجر به حس محرومیت از منابع سوختی و معدنی منطقه به علاوه تشویش چالش بالقوه اسلام را به همراه آورد و استقلال اوکرائین ادعای روسیه بر حضوری الهی و فرا اسلاو را کنار نهاد.
فضائی که طی قرن ها توسط امپراتوری تزاری اشغال شده و طی هفتاد سال تحت سیطره اتحاد شوروی قرار داشت، اکنون توسط ده ها کشور جایگزین شده بود، به نحوی که همه به غیر از روسیه آمادگی لازم برای حاکمیت مستقل را نداشته و هر کدام دارای ابعاد مختلفی بودند. اوکرائین بزرگ ۵۲ میلیون نفر جمعیت و ارمنستان دارای ۵/۲ میلیون نفر جمعیت بود. ادامه حیات این کشورها به نظر نامطمئن می آمد. در مقابل، درجة علاقمندی مسکو برای درک واقعیت های جدید نیز معین نبود.
تکانه تاریخی وارد شده به روس ها با این واقعیت همراه بود که حدود ۲۰ میلیون نفر روس زبان، اکنون ساکن کشورهای بیگانه ای بودند که از یک طرف تازه به استقلال رسیده و از طرف دیگر بدنبال تحکیم هویت غیرروسی خود بودند. سقوط امپراتوری روسیه خلاء قدرتی در قلب اوراسیا به وجود آورد. کشورهای تازه استقلال یافته نه تنها ضعیف و گیج بودند بلکه در خود روسیه هم آشوب همراه با تلاش های سازمان یافته برای متلاشی کردن الگوی اجتماعی – اقتصادی قدیمی شوروی وجود داشت.
مطالعه و دقت در نقطه نظرات ژبیگنیو برژینسکی در کتاب پس از سقوط نظام کمونیستی، میتواند گره گشای معادلات و معماهای بسیاری در ذهن خوانندگان ایرانی باشد چرا که ایرانیان آشنا به تاریخ معاصر هیچوقت نقش و تاثیر برژینسکی را به عنوان مشاور امنیت ملی جیمی کارتر و در تحولات سه دهه اخیر کشورمان هرگز فراموش نخواهند کرد.
دیدگاه خود را ثبت کنید