پیشینه دین در تاریخ
با توجه به نیاز انسان به دین و ضرورت الهی بودن آن، همانگونه که در مباحث بعد خواهد آمد، میتوان گفت که تاریخ دین حق - که همان دین اسلام میباشد - همزمان با پیدایش انسان بوده است. هنگامیکه تنها حضرت آدم و حوا میزیستند، حضرت آدم پیامبر الهی بود و پیامهای الهی بر وی نازل میشد. البته دین ایشان بسیار ساده و مشتمل بر کلیاتی چند بوده است؛ ازجمله یکتاپرستی، باور به معاد و زندگی ابدی، اعتقاد به بعثت پیامبران از سوی خدا برای هدایت بشر و تعدادی از قواعد اخلاقی و احکام عملی.
فطری بودن دین
دین امری فطری است؛ بدین معنا که دین مجموعه اعتقادات و اعمالی است که فطرت و ساختار وجودی آدمی آن را اقتضا میکند و در پرورش استعدادهای آدمی مؤثر است. بیشک توحید، نبوت و معاد به عنوان عناصر اصلی دین، اقتضای وجود آدمی است.
معرفت و گرایش به خدا در نهاد آدمی سرشته شده و از آن جداییناپذیر است. میل به جاودانه زیستن و میل به راحتی مطلق که در عالم آخرت میسر است، نیز میلی فطری میباشد. این در حالی است که کلیات تعالیم و دستورهای دینی ازجمله عبادات و پرستش خداوند و یا فرمانهایی برای تنظیم روابط اجتماعی، مطابق با فطرت و ساختار وجود آدمی است و ازاینروست که هرکس از فطرت خود فاصله نگرفته، با کمال میل به آن گردن مینهد. بنابراین فطری بودن دین، یعنی مطابق بودن محتوای دین با ساختار وجودی انسان.
مراتب دین
شریعتها و مذاهب، در طول تاریخ، دارای حقیقت واحدی هستند که همان اسلام (تسلیم بودن در برابر خدا) است. اختلاف آنها نیز برحسب درجات کمال است که در استعدادهای امتهای گذشته و آینده ریشه دارد. به تعبیری شرایع مختلف مانند سالهای مختلف یک دوره تحصیلی و یا مانند مراحل درمان یک بیماری است. همه مراحل درمانی که پزشکتجویز میکند، دارای هدف مشترک و واحدی است. بیگمان شرایط و زمان و طبیعت بیمار، چنین مراحلی را اقتضا کرده است. ازاینروست که قرآن میفرماید:
لِکلٍّ جَعَلْنَا مِنْکمْ شِرْعَةً وَ مِنْهَاجا.
برای هریک از شما [امّتها] شریعت و راه روشنی قرار دادهایم.
همه این شریعتها و روشها، راههایی برای رسیدن به اصول و اهداف کلی هستند که فراخور استعدادهای امتها و مقام انبیا شکل گرفته است. این راهها مکمل هماند، نه ناسازگار باهم. نخستین راه و روش صحیح را حضرت آدم به فرزندان خود آموخت. خداوند نیز بهوسیله نوحاولین شریعت را برای هدایت انسانها نازل فرمود. آخرین و کاملترین شریعتها نیز شریعت پیامبر گرامی اسلام است.
سرفصل های کتاب اندیشه اسلامی 2
مقدمه بخش اول: پیشینه دین و پیامبری الف) تعریف دین و پیشینه آن در تاریخ تعریف دین تعریف دین از دیدگاه قرآن پیشینه دین در تاریخ فطری بودن دین مراتب دین ب) یهودیت و مسیحیت پیدایش و فرجام یهودیت پیدایش صهیونیسم و تاسیس دولت اسرائیل پیدایش و فرجام مسیحیت ج) آشنایی با کتاب مقدس (عهد عتیق و جدید) و مقایسه آن با قرآن کتاب مقدس و بخش های تشکیل دهنده آن و … بخش دوم: اهداف ، ابعاد و قلمرو دین الف) ضرورت وحی و پیامبری مقدمه ضرورت نبوت اهداف بعثت انبیا یادآوری فطریات آزاد کردن انسان از قید و بند های نادرست دعوت به توحید برپایی قسط و عدالت در جامعه بشری آشنا کردن مردم با حکمت تعالیم الهی و تزکیه و تطهیر آنان بشارت و انذار علاج امراض روحی به کمال رساندن فضایل اخلاقی معنای وحی انواع وحی تفسیر های ناروا از وحی معجزه انبیاء معنای معجزه و … بخش سوم: شناخت اسلام مقدمه تعریف اسلام قرآن و سنت الف) قرآن ابعاد اعجاز قرآن فصاحت و بلاغت اعجاز قرآن از نظر معارف الهی اعجاز قرآن از نظر هماهنگی و عدم اختلاف در سبک و محتوا ب) ادله نصب و عصمت امامان دلایل نصب دلایل قرآنی یک آیه انذار دو آیه ولایت سه آیه تبلیغ دلایل روایی و … بخش چهارم: امامت و ولایت الف) معنای امامت و ولایت تاریخ پیدایش اختلاف در مسئله امامت دستاورد های بحث در باب امامت راز غیبت طول عمر حضرت مهدی هنگام ظهور حضرت مهدی معنای انتظار سیمای جامعه انسانی در عصر جایگزین و .. بخش پنجم: مرجعیت و ولایت در عصر غیبت یک، وحدت مسلمانان بدون حکومت امکان پذیر نیست دو، اجرای قوانین اسلام مستلزم تشکیل حکومت است معنای ولایت فقیه پیشینه تاریخی ولایت فقیه اهداف و وظایف حکومت ولی فقیه ب) ولی فقیه ویژگی های ولی فقیه آگاهی از قانون اسلام ایمان و اسلام کاردانی عدالت دلیل عقلی و …
دیدگاه خود را ثبت کنید