آموزش عالی در مقام متولی سرمایه انسانی، وظایف مهم و رسالتهای والایی در رشد و توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هر کشور دارد و کم و بیش در تمام کشورها اهداف کلی و مشخصی همچون انجام پژوهشهای بنیادی، علمی و کاریردی به منظور پیشرفت گسترش علم و دانش در جامعه، تربیت و تامین نیروی انسانی ماهر، متخصص و کارآمد مورد نیاز بخشهای مختلف جامعه را دنبال مینماید )فیشر، اوگت و کاوالوک 2016) سه ماموریت اصلی تولید دانش از طریق پژوهش، اشاعه دانش از طریق آموزش و بکارگیری دانش از طریق ارائه خدمات اجتماعی به عنوان کارکردهای اصلی آموزش عالی است که هر جامعهای در چارچوب ویژگیهای فرهنگی و شرایط و الزامات خود در پی دستیابی به آن اهداف و کارکردها در سطح مطلوب است (فاتکولیا، موروزکینا و سلیمانوا 2015) تغییرات فناوری و متعاقبا تغییر در دیگر جنبههای زندگی، افزایش روزافزون وابستگی متقابل کشورها، تمرکززدایی جوامع و نهادهای موجود که به دلیل گسترش فناوری اطلاعات شتاب بیشتری یافته است، تمایل روزافزون به جهانی شدن به همراه حفظ ویژگیهای ملی، قومی و فرهنگی و بسیاری عوامل دیگر، لزوم درک بهتر از «تغییرات آینده » را برای دولتها، کسب و کارها، سازمانها و مردم ایجاب میکند (کورنیش، 2005). بنابراین دانشگاههای عصر جدید برای افزایش بقای خود ناگزیر به توجه به آیندهاند تا با ارائه راهبردهای موثر زمان حال، بینش چالش برانگیز از آینده را ترسیم نمایند. همسو با تحولات جامعه و به منظور خلق آینده مطلوب و سیاستگذاری و برنامهریزی بلندمدت نظام دانشگاهی، آیندهپژوهی در آموزش عالی، اهمیت و ضرورت فزاینده ای پیدا کرده است.
در دنیایی، که تغییر تنها عامل ثابت است، نقش آموزش و بهویژه آموزش عالی بهطور روزافزونی مهم تلقی میشود. در جامعه جدید، دانشگاهها نقش کلیدي دارند و همه اقدامات دانشگاه محور است. دانشگاه تربیت کننده نوآوران و خلاّقانی است که کار اصلیشان تولید و کنترل فناوريهاي جدید و تغییرآفرین است (صالحیعمران، 1389). دهه اخیر شاهد تأکید قابل توجهی بر سیاستهاي عمومی دانشگاهها در زمینه انتقال دانش، چه در اقتصادهاي توسعه یافته و چه در اقتصادهاي درحال توسعه است ( gibb، 2012) فعالیتهای دانشگاهها از مرزهای تئوری به واسطه ارتباط با صنعت، عبور کرده و در بستر پژوهشهای کاربردی و توسعه فناوری قدم گذاشته اند که باعث ایفای نقش موتور اقتصادی برای کشور شده است.
از طرفی یکی از عوامل مهم توسعه در کشور استفاده از نتایج حاصل از انجام تحقیقات جهت مقابله با چالش‌ها و رفع نیازهای موجود در مراکز صنعتی و سایر سازمانهای اجرایی کشور میباشد و چون این چالش‌ها و نیازها در سطح جامعه بسیار متنوع و در تخصص‌های مختلف می‌باشند بنابراین عرصه پژوهشهای کاربردی پیوسته در حال گسترش بوده و جایگاه محوری پیدا کرده است.
تحقیقات و پژوهشهای کاربردی دانشگاه واحدی جهت تبادل دانش و یافته‌های جدید علمی و پژوهشی بین دانشگاه و سازمانها و دستگاه‌های اجرایی کشور میباشد. در حال حاضر این بخش با توجه به اهداف مندرج در اسناد بالادستی کشور وبرنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور و با در نظر گرفتن سیاست‌های کلان دانشگاه در زمینه‌های علمی، پژوهشی و فناوری، برنامهریزی و اقدامات لازم را جهت برقراری ارتباط با سازمانها و دستگاه‌های اجرایی و عقد قراردادهای پژوهشی انجام می‌دهد
در عصر جدید دانشگاه ها با محیطی متلاطم و پیچیده مواجه هستند و تهدیدهای محیطی از هر سو حیات بقای دانشگاهها را تهدید میکند، از این سو دانشگاهها باید جایگاه فعلی خود را شناخته، نقاط قوت و ضعف خود را دقیقاً تحلیل کرده و با تکیه بر قوت ها از فرصت های خود استفاده کنند و خود را برای برخورد با تهدید‌ها آماده نمایند، این امر مهم امکان پذیر نیست مگر با تدوین برنامه استراتژیکی دقیق و پویا.
از طرفی پیچیدگی سیستم‌های اجتماعی، محیطی و حضور اقشار تحصیلکرده با معلومات و شعور اجتماعی بالا در دانشگاهها که اثرات و انتظارات آنان دائماً در حال تغییر و تحول است، طراحی و ساخت آینده را دشوارتر میکند. بنابراین این مهم مستلزم تصویرپردازی از آینده است بدین صورت که با ایجاد بینشی درباره آینده تصویر حقیقی از آینده مطلوب ارائه نماید تا چشم انداز القایی به آینده تحمیل شود. هدایت صحیح دانشگاه از میان این تلاطم ها و ناآرامی ها در جهت نیل به چشم انداز خود نیازمند شناخت و درک صحیح و ارزیابی واقع گرایانه از نقاط قوت و ضعف و اتخاذ راهبردی هوشمندانه میباشد این مسئله الزام استفاده از علوم جدید آینده پژوهی و تصویر پردازی از آینده را برای تدوین استراتژیهای دانشگاهها بیشتر نمایان می کند. در این تحقیق سعی می شود با تصویر پردازی از آینده دانشگاهها استان در پیشبرد فناوری و پژوهشهای کاربردی سناریوهای جهت بهبود وضع موجود و عزیمتی سیستماتیک و اساسی به وضع مطلوب طراحی گردد به گونه ای که:
الف) آیندههای بدیل فناوری و پژوهشهای کاربردی دانشگاهها را شناخت.
ب) سناریوی مطلوب در این جهت طراحی کرد.
ج) راهکارهای تحقق سناریوی مطلوب را برنامهریزی کرد.
پیش بینی توسعه علمی و فناوری همسو با استراتژی های دانشگاه و تصویر پردازی از فن آوری های نوآورانه همچنین سوق دادن تحقیقات آکادمیک به سمت پژوهش های کاربردی در شرایط مدرن یکی از مهمترین دغدغه‌های جامعه میباشد. لازمه نوشتن یک برنامه استراتژیک خوب و کارا در شرایط متلاطم موجود و پیچیدگی محیط، داشتن تصویری از آینده به خصوص آینده آموزش عالی می باشد. ضرورت آینده پژوهی در آموزش عالی به این منجر شد که میز آینده پژوهی آموز عالی از سال 1393 با مسئولیت موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی با اهداف مسأله گشایی، جسارتگشایی و دستور گشایی برای سیاستگذاران، دانشگاهیان و ذی نفعان مختلف اجتماعی آموزش عالی با رویکرد آینده اندیشی و با ساز وکار هم اندیشی وتشکیل پانل های تخصصی وگروه های بحث کانونی واجرای تکنیک های دلفی و سناریو نویسی تشکیل شود.
دیدگاه خود را ثبت کنید