علائم گرمازدگی بزرگسالان و کودکان؛ ۵ راهکار برای پیشگیری،درمان و رفع گرمازدگی

علائم گرمازدگی در کودکان و بزرگسالان و راهکارهای رفع گرمازدگی

زمانی که در هوای گرم بیش از حد در معرض گرما قرار می‌گیرید سیستم تنظیم کننده دمای بدن مختل می‌شود و در این حالت بدن نمی‌تواند گرمای اضافی را دفع کند، در نتیجه بدن بیش از حد گرم می‌شود و اندام‌های مختلف بدن آسیب می‌بینند. از جمله علائم گرمازدگی در کودک و بزرگسال در فصل تابستان عبارتند از: پوست خشک و داغ، عرق نکردن، قرمز شدن پوست و  و سپس رنگ پریده یا کبود شدن تدریجی آن، تنفس کوتاه و سریع، نبض سریع و ضعیف، افزایش دمای بدن به بیش از ۴۰ درجه، سردرد، گرفتگی عضلات (این نوع گرفتگی با ماساژ رفع نمی‌شود و به فرد گرمازده باید مقداری آب و نمک بخورانید)، گشادی مردمک چشم، گیجی، پرخاشگری، توهم، سستی و بی‌حالی و تشنج.

درمان گرمازدگی در طب سنتی

پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها برای مقابله با علائم گرمازدگی بزرگسالان و کودکان و رفع گرمازدگی راهکارهای جالبی داشتند. درمان گرمازدگی در طب سنتی عموما با خوراکی‌هایی که طبع خنک دارند انجام می‌شود. قدیمی‌ها برای درمان گرمازدگی شربت‌های خنک طبیعی میل می‌کردند. شربت گلاب، لیموترش و نبات، شربت خاکشیر به همراه لیموترش و نعنا یا گلاب، شربت تخم‌شربتی و گلاب یا شربت تخم‌شربتی و عرق نعنا از جمله نوشیدنی‌های سنتی برای مقابله با گرمازدگی در فصل تابستان هستند.از جمله مواد غذایی که اجداد ما برای پیشگیری از گرمازدگی در فصل تابستان بیشتر مصرف می‌کردند می‌توان به آبدوغ خیار، دوغ تازه بدون گاز، ماست و نعناع یا ماست و پونه، عدسی، عدس‌پلو، عناب، سماق و غذاهای برنجی سبک مثل آلبالو‌پلو اشاره کرد.

اگر فردی گرمایی مزاج و البته صفراوی مزاج هستید بهتر است برای درمان گرمازدگی در فصل تابستان هندوانه، شربت سکنجبین و خیار، سکنجبین و کاهو، آب انار تازه، آب آلبالو، آب آلو، شربت تمرهندی که ترکیب آب و تمرهندی است و میوه‌های ترش مزه مثل آلبالو میل کنید. چای زیاد ننوشید. چای آب بدن را دفع می‌کند و بدن را دچار کم‌آبی می‌کند. اگر اهل خوردن چای هستید به ازای هر یک لیوان چای، دو لیوان آب بنوشید.

۵ راهکار مفید برای پیشگیری و درمان گرمازدگی در فصل تابستان

۱- چه بپوشیم

برای این‌که در فصل تابستان گرمازده نشوید لباس‌های نخی و سبک بپوشید، به خصوص زمانی که قرار است ساعات طولانی بیرون از خانه و در زیر آفتاب گرم تابستان قرار بگیرید. لباس‌های تنگ و پلاستیک بدترین نوع لباس برای فصل تابستان هستند. لباس‌های روشن بپوشید، لباس‌های تیره گرما را بیشتر به خود جذب و سیستم خنک‌کنند بدن را مختل می‌کنند.

حتما از عینک آفتابی استفاده کنید. شاید استفاده از عینک آفتابی راهکاری شیک و غیرضروری به نظر برسد اما عینک آفتابی استاندارد ۹۰ تا صد درصد از آسیب چشم‌ها و پوست نازک اطراف چشم در برابر اشعه مضر آفتاب جلوگیری می‌کند.

برای پیشگیری از گرمازدگی در کودک و بزرگسال از کلاه استفاده کنید. کلاه تا حد زیادی از پوست صورت شما در برابر آفتاب محافظت می‌کند. علاوه بر این کلاه از تابش مستقیم آفتاب به سرتان جلوگیری می‌کند و مانع سردرد و سرگیجه در اثر تابش مستقیم نور خورشید می‌شود.

حتما از کرم ضدآفتاب استفاده کنید. اشعه خورشید پوست در معرض آفتاب را دچار لک و چروک و پیر می‌کند. ۲۰ دقیقه قبل از خروج از خانه از یک ضد‌آفتاب استاندارد با SPF حداقل ۱۵ استفاده کنید. برای تمام قسمت‌های بدن که در معرض آفتاب هستند مثل دست‌ها، صورت و گردن حتما ضد آفتاب بزنید. اگر قصد رفتن به کنار دریا را دارید حتما از ضدآفتاب ضدآب استفاده کنید و تمام قسمت‌های در معرض آفتاب را با کرم ضدآفتاب بپوشانید. برای محافظت لب‌ها در برابر آفتاب از «بالم لب» حاوی ضد‌آفتاب استفاده کنید.

۲- چه نوشیدنی‌هایی بنوشیم

برای درمان گرمازدگی در طب سنتی آمده که آب زیاد بخورید. به هیچ‌وجه خودتان را تشنه نگه ندارید و نگذارید که حسابی تشنه شوید بعد آب بخورید. در فصل تابستان حتما روزانه ۸ لیوان آب بنوشید تا بدن به اصطلاح دهیدراته یا کم‌آب نشود. یکی از مهم‌ترین علت‌های گرمازدگی کم آب خوردن و کم شدن آب بدن در فصل تابستان است. موز، هندوانه، آب هندوانه و آب نارگیل تا حد زیادی آب بدن را حفظ می‌کنند، در فصل تابستان از آن‌ها غافل نشوید.

برای درمان گرمازدگی آب میوه‌های طبیعی بنوشید. همانطور که گفتیم نوشیدنی‌های سنتی مثل خاکشیر، تخم‌شربتی، سکنجبین، گلاب، شربت آبلیم و تمر هندی که قدیمی‌ترها برای مقابله در برابر گرمازدگی استفاده می‌کردند با هر طعم و مزه‌ای که می‌پسندید از جمله بهترین راهکارها برای مقابله با گرمازدگی است. علاوه بر این خودتان در منزل نوشیدنی‌های طبیعی بدون شکر مثل آب آلبالو، انواع بری، آب انار، آب سیب، آب آناناس و آب انبه و … آماده و میل کنید.

الکل و کافئین مصرف نکنید. الکل به طرز وحشتناکی بدن را دهیدراته و خشک می‌کند. کافئین هم مثل یک دستگاه مکش قوی تمام آب بدن را جذب می‌کند. پس در فصل تابستان مصرف چای و قهوه را به حداقل برسانید.

۳- چه غذاهایی بخوریم؛ پیشگیری از گرمازدگی در سفر

برای درمان گرمازدگی در کودک و بزرگسال و این‌که بدن‌تان را خنک و هیدراته نگه دارید تا آن‌جا که می‌توانید میوه ،سالاد و سبزیجات برگ سبز مثل کاهو، کرفس، اسفناج بخورید. کدو، قارچ و لیموترش بهترین خوراکی‌ها در فصل تابستان هستند. به خصوص اگر عازم سفر هستید یادتان باشد در مسافرت بیشتر غذاهای سبز و کم‌حجم و کم‌چرب میل کنید و میوه و سبزی را حتما در رژیم غذایی سفرتان بگنجانید. کمتر در رستوران‌های بین‌راهی غذا بخورید و بیشتر پخت و پز کنید. مواد غذایی مورد نیازتان را می‌توانید از فروشگاه‌های زنجیره‌ای افق کوروش با تخفیف‌های بسیار خوب به صورت تازه تهیه کنید.

برای درمان گرمازدگی غذاهای تند بخورید. شاید برایتان جالب باشد که بدانید استفاده از غذاهای تند در فصل تابستان باعث می‌شود بهتر عرق کنید و دچار گرمازدگی نشوید. در کنار غذا و همراه با سالاد از انواع فلفل استفاده کنید.

غذا و گوشت‌های کم‌چرب میل کنید. غذاهای سرخ کرده و چرب آب بدن را کم می‌کنند. بهتر است از گوشت‌های کم‌چرب و غذاهای پخته و گریل استفاده کنید. انواع ماهی به خصوص ماهی سالمون کبابی و پخته یا گریل از جمله بهترین غذاها برای فصل تابستان است. در کنار انواع غذاهای گوشتی از انواع سبزیجات پخته و گریل مثل هویج، کرفس، لوبیا سبز، نخود‌فرنگی و ذرت و … غافل نشوید تا گرمازده نشوید.

۴- چه موقع از خانه بیرون برویم تا گرمازده نشویم

در ساعاتی که تابش نور خورشید و اشعه‌های ماورابنفش در بیشترین حالت خود به سر می‌برند تا آن‌جا که امکان دارد از خانه یا محل کار خود خارج نشوید. این ساعات به طور معمول بین ساعت ۱۰ صبح تا ۴ بعد از ظهر هستند. در این مدت در یک فضای سرپوشیده مثل منزل یا محل کار خود بمانید و آب، غذا و نوشیدنی‌های مناسب فصل تابستان را بنوشید، کارهای‌تان را انجام دهید و اگر فرصتش را دارید یک چرت بخوابید. در فصل تابستان ممکن است عرق‌سوز هم بشوید، در صورت عرق سوز شدن محل عرق‌سوز شده را با آب و صابون ملایم بشورید و از کرم‌های ضد‌سوختگی استفاده کنید. در سفرهای تابستانی همیشه کرم ضدسوختگی برای مواقع عرق‌سوز شدن همراه داشته باشید. عرق سوز شدن یکی از علائم گرمازدگی در کودک و بزرگسال است.

۵- کجا پناه بگیریم

اگر شغل‌تان به نحوی است که مجبورید ساعات زیادی را در فضای باز بگذرانید حتما توصیه‌های ایمنی را برای فرار از گرما و درمان گرمازدگی جدی بگیرید. بین ساعات ۲ تا ۴ بعد از ظهر حتی‌المقدور در معرض تابش مستقیم نور آفتاب قرار نگیرید. به مکان‌های سرپوشیده و خنک یا پارک و فضای سبز بروید و کمی استراحت کنید و آب بنوشید. اگر مجبورید در فضای باز باشید از کلاه استفاده کنید، لباس نخی بپوشید، در سایه راه بروید و حتما از ضدآفتاب و عینک آفتابی استفاده کنید و یک بطری آب خنک همراه داشته باشید.

به یاد داشته باشید که علائم گرمازدگی در بزرگسالان و کودکان را جدی بگیرید و در اولین فرصت برای رفع و درمان گرمازدگی اقدام کنید.