پوکی استخوان یا استئوپروز جدی‌ترین بیماری سیستماتیک اسکلتی است که در اثر کاهش بافت متراکم استخوان و در نتیجه ترک خوردن و شکستن استخوان رخ می‌دهد. پوکی استخوان هم در کودکان و هم در جوانان و میانسالان و سالمندان ممکن است اتفاق بیفتد و ربطی به سن و سال ندارد اما احتمال بروز آن در زنان و سالمندان بیشتر است. علائم پوکی استخوان به خاطر کاهش تراکم استخوان در هر استخوانی از بدن ممکن است اتفاق بیفتد و باعث شکستگی استخوان شود. البته این شکستگی یک شبه اتفاق نمی‌افتد، پوکی استخوان به تدریج و در طول زمان پیشرفت می‌کند و تا زمانی که شکستگی استخوان رخ ندهد معمولا هیچ نشانه‌ای ندارد. بیشترین احتمال پوکی و در نتیجه شکستگی استخوان در ناحیه لگن، باسن ستون فقرات، مچ دست و دنده‌ها اتفاق می‌افتد. در این مقاله از سایت پزشکی Health Line به شما می‌گوییم که عوامل موثر بر پوکی استخوان در زنان و مردان چه چیزهایی هستند، چطور از پوکی استخوان پیشگیری کنیم، چطور آن را تشخیص دهیم و درمان کنیم و آیا درمان پوکی استخوان با تغذیه ممکن است یا خیر.
تشخیص پوکی استخوان با شناخت علائم اولیه این بیماری
می‌دانستید افراد مبتلا به پوکی استخوان در ضمن انجام کارهای روزمره مانند ایستادن یا راه رفتن ، در معرض خطر بالای شکستگی استخوان قرار دارند؟ در حال حاضر بیش از ۵۳ میلیون نفر در ایالات متحده یا پوکی استخوان دارند یا در معرض خطر ابتلا به آن هستند. اما تشخیص زودهنگام پوکی استخوان با شناخت علائم این بیماری می‌تواند راهی برای درمان سریع پوکی استخوان مزمن یا حاد و شدید باشد یا سبب پیشگیری از آن شود. مراحل اولیه پوکی استخوان علامتی ندارد یا علائم هشدار دهنده‌ای ایجاد نمی‌کند. در اکثر موارد، افراد مبتلا به پوکی استخوان نمی‌دانند که به این بیماری دچار هستید تا زمانی که دچار شکستگی استخوان شوند. اما علائم پوکی استخوان چیست؟ پوکی استخوان تا سال‌ها ممکن است در بدن وجود داشته باشد اما هیچ علامتی نداشته باشد. اما مهم‌ترین علامت پوکی استخوان درد است که این درد هم زمانی بروز پیدا می‌کند که استخوانی در بدن در اثر پوکی و تحلیل رفتن شکسته شود. این شکستگی لزوما در اثر ضربه اتفاق نمی‌افتد و ممکن است فرد در هنگام راه رفتن معمولی یا خم شدن برای برداشتن وسیله‌ای یا چرخش ناگهانی دچار شکستگی استخوان شود که در اثر درد متوجه این مسئله خواهد شد. پس پوکی استخوان درد دارد. برخی از علائم اولیه پوکی استخوان عبارتند از:
تحلیل رفتن و ضعیف شدن لثه‌ها
کاهش قدرت چنگ زدن با دست
ناخن های ضعیف و شکننده
حتی اگر هیچ کدام از این علائم را ندارید اما سابقه خانوادگی پوکی استخوان را دارید، صحبت با پزشک می‌تواند به شما در ارزیابی خطر و این‌که آیا باید نگران پوکی استخوان باشید یا نه کمک خواهد کرد.
علائم پوکی استخوان شدید را بشناسید
بدون درمان مناسب در مراحل اولیه بیماری بدون درمان مناسب، پوکی استخوان می‌تواند بدتر شود و تبدیل به یک بیماری حاد و شدید شود. در واقع هرچه تراکم استخوان‌ها کمتر و استخوان‌ها نازک‌تر و ضعیف‌تر شوند ، خطر شکستگی بیشتر می‌شود.
علائم پوکی استخوان شدید می تواند شامل شکستگی در اثر سقوط یا حتی در اثر عطسه یا سرفه شدید باشد. علائم دیگر پوکی استخوان شدید می‌تواند از درد کمر یا گردن تا تحلیل رفتن قد متغیر باشد. درد کمر یا گردن یا تحلیل رفتن و کوتاه شدن قد می‌تواند در اثر شکستگی فشاری ایجاد شود. این یک نوع شکستگی در یکی از مهره‌های گردن یا ستون فقرات شماست. یعنی استخوان در این قسمت آنقدر ضعیف است که تحت یک فشار عادی در ستون فقرات شما می‌شکند.
اگر در اثر پوکی استخوان دچار شکستگی شدید مدت و طول درمان و بهبودی شما بستگی به عوامل زیادی دارد. این موارد شامل محل شکستگی ، شدت آن و همچنین سن و سابقه سلامتی شما است.
چه بیماری‌هایی در بدن باعث پوکی استخوان می‌شوند؟
دلایل احتمالی پوکی استخوان ممکن است ابتلا به برخی بیماری‌های دیگر مثل پرکاری تیروئید یا مصرف داروهای خاص باشد. برخی از این داروها مصرف طولانی مدت کورتیکواستروئیدهای خوراکی یا تزریقی مانند پردنیزون یا کورتیزون، داروهای ضد تشنج، آنتی اسیدها و … است.
چه عواملی ریسک ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می‌دهند؟
سن
در حقیقت بزرگ‌ترین عامل ابتلا به پوکی استخوان بالا رفتن سن است. در سال‌های کودکی، نوجوانی و جوانی بدن شما استخوان‌های قدیمی را تجزیه می‌کند و استخوان جدید رشد می‌کند. با این حال با ورود به دهه ۳۰ زندگی در صورت شکستگی استخوان این اتفاق سریعتر از آن‌که بدن قادر به جایگزینی باشد می‌افتد. این مسئله منجر به تولید استخوانی می‌شود که کمتر متراکم و بیشتر شکننده است و بنابراین استخوان از این سن به بعد بیشتر در معرض شکستگی است.
یائسگی
یائسگی یکی دیگر از عوامل اصلی ابتلا به پوکی استخوان است که در زنان در سنین ۴۵ تا ۵۵ سال رخ می‌دهد. به دلیل تغییر در سطح هورمون‌های مرتبط با آن، یائسگی می‌تواند باعث شود بدن زن حتی سریعتر از قبل تحلیل برود.
در این سن مردان هم دچار تحلیل تراکم استخوان‌ها می‌شوند اما سرعت آن نسبت به این پروسه در زنان کندتر است. با این حال، با رسیدن به سن ۶۵ تا ۷۰ سالگی، بدن زنان و مردان معمولاً با همان سرعت تحلیل می‌رود.
